Lukas Dhont had een spectaculaire carrièrestart toen Meisjezijn regiedebuut, dat in 2018 in première ging in Cannes’ Un Certain Regard en naar huis ging met vier prijzen: Camera d’Or voor beste eerste speelfilm, FIPRESCI-filmcriticusprijs, Un Certain Regard-trofee voor beste prestatie voor hoofdrolspeler Victor Polster en Queer Palm voor film De beste LHBTQ.

Gebaseerd op een waargebeurd verhaal over een transgender balletdanser, veroorzaakte het controverse door Polster, een cisgender-man, te casten, maar het werd alom geprezen en een commercieel succes. Het werd wereldwijd verkocht, waarbij Netflix het voor de VS kocht

Nu keert Dhont terug naar Cannes met Dichtbij, die in première ging op de festivalcompetitie. Dit is het verhaal van twee 13-jarige jongens, Léo en Rémi, wiens hechte vriendschap stukloopt met hun vroege tienerjaren. Match Factory verzorgt de internationale verkoop.

In een uitgebreid interview met THRBelgische filmmaker vertelt over het ’tweede filmsyndroom’, hoe een toevallige ontmoeting hem een ​​van zijn sterren bezorgde en waarom hij altijd loopbaanadvies inwint bij zijn moeder.

Wat is je reactie als je hoort Dichtbij geselecteerd voor het wedstrijdrooster van Cannes?

Toen ik bijna klaar was met de film en zin had om hem te delen met de wereld en met het filmfestival van Cannes, voelde ik me ineens heel onzeker. Maar toen ik het telefoontje kreeg dat we meededen, sprong ik op de kleine Airbnb die ik bezit in Amsterdam. Ik belde meteen mijn moeder en schreeuwde tegen haar. Volgens mij is hij nog steeds doof aan één oor! Ik voel me gewoon zo gelukkig.

Hoe moeilijk is het om succes op te volgen? Meisje?

Het was echt uitdagend. Ik wil een verhaal vinden dat ik kan vertellen met dezelfde passie en hetzelfde verlangen dat ik spreek Meisje. Ik ga naar YouTube om veel regisseurs te zien praten over de problemen die ze hadden tijdens het maken van hun tweede film. Dat is erg handig. Ik had een paar ideeën op papier, maar geen van hen werkte. Ik keerde terug naar mijn geboorteplaats en ging wandelen met mijn moeder. Ik zei: “Wat ga ik doen? Wat zal ik schrijven?” Hij was heel direct: “Je moet natuurlijk films maken over dingen waarvan je denkt dat ze nauw verwant zijn.” Natuurlijk had mijn moeder altijd gelijk. Ik pakte een stuk papier en schreef één woord op: vriendschap. Uit dat woord kwam mijn verlangen om te praten over de hechte vriendschap tussen twee 13-jarige jongens.

Als kind ontzegde ik mezelf vaak seks met andere jongens, omdat ik bang was voor die relaties. Ik las een onderzoek van een Amerikaanse psycholoog die ongeveer 100 jongens tussen de 13 en 18 jaar volgde. Op 13-jarige leeftijd zag hij hoe de jongen hun vriendschap als erg belangrijk voor hen beschreef. Hun vrienden zijn mensen die ze vertrouwen, met wie ze geheimen delen, van wie ze houden. Ze zijn niet bang om de liefde die ze voor hun vrienden voelen te uiten. Toen interviewde hij ze opnieuw op de leeftijd van 15, 16, 17 en 18. En met velen van hen zag hij hoe mannelijke uitvoering tussenbeide kwam. De intimiteit die de kinderen met elkaar hadden werd verbroken. Plotseling leek het verhaal van mijn diep persoonlijke ervaring binnen te gaan in iets veel breders, veel universelers. Ik begreep dat ik een film wilde maken over de impact van vriendschap. Ik denk dat we ons in de film vaak concentreren op romantische relaties, maar voor velen van ons bepaalt vriendschap wie we zijn.

Hoe geef je aanwijzingen? Wilt u niet-professioneel verzenden?

Ik neem aan dat het met twee 13-jarige hoofdrolspelers moeilijk zal zijn om kinderen met acteerervaring te vinden. Maar er gebeurde iets vreemds. Ik had de eerste scène van deze film geschreven en nam de trein van Antwerpen naar Gent. In de stoel naast me zat een jongen te praten met zijn vrienden, je weet wel, over het leven en zo. Alleen al door ernaar te kijken, voelde ik de intuïtie dat de persoon over wie ik schreef voor me zat. Dus ik vroeg hem of hij geïnteresseerd was in acteren. Hij was erg enthousiast. Toen we begonnen met casten, hebben we hem en misschien 750 andere jongens uitgenodigd. En hij bleef terwijl we door het castingproces gingen. Elke etappe maakte hij meer en meer indruk op ons. Hij heeft de macht om ons zijn kwetsbaarheid te laten zien. De jongen in de trein, hij heet Eden Dambrine, wij spelen Léo, de leider.

Voor de andere jongens gingen we naar veel acteerworkshops in België voor kinderen, omdat ik wilde zien hoe ze in groepen werkten. En ik vond een jongen met een geweldig gezicht en ongelooflijke energie. Hij volgde het castingproces en toen we de selectie beperkten tot misschien 20 mensen, begonnen we ze in paren te combineren. En deze combinatie — Eden met deze jongen [Gustav De Waele] is speciaal. Ze dagen elkaar uit, maar zijn ook heel lief voor elkaar. Je kunt zien hoe ze elkaar helpen, discussiëren, samenwerken. Dat is de kracht die we in de film willen, omdat we willen dat de jongens een vriendschapsband delen en in meer emotionele scènes op elkaar kunnen leunen.

Wat is het meest uitdagende aan het maken van films?

Een deel van ons land [Belgium] overstroomde die zomer [in 2021]. Dit is een zomerfilm, en we willen dat zomerse gevoel. En toen stond de helft van ons land in het water, het regende flink. Natuurlijk komen er altijd verrassingen en die moet je accepteren. Een van de sterke punten in films, zoals met Meisjehebben we professionele acteurs? [including Emilie Dequenne and Léa Drucker] werken met niet-professionals. Het was altijd sterk omdat ze met elkaar speelden; de schoonheid is om te zien hoe niet-professionals werken. Ze geven geschenken aan professionals en vice versa.

Is er een scène die je opviel?

Natuurlijk. Ik kan niet te veel zeggen zonder iets weg te geven, want dit is een sleutelmoment in de film. Maar het is een scène in de bus. Het is een van die scènes waarvan je weet dat je ze hebt geschreven, maar plotseling brengen de acteurs het tot leven, ze brengen de emotie erin naar voren en brengen het voor je ogen tot leven. Iedereen op de set was aan het huilen.

Meisje omgaan met transformatie en genderidentiteit. Zie je het verband tussen die thema’s en deze film?

Ik denk in zekere zin Dichtbij is een vervolg op het thema in Meisje, maar het is ook een heel andere film. Dit is een voortzetting, maar ook een splitsing. Het is waar dat identiteit opnieuw het centrale thema is. Meisje echt praten over genderidentiteit en de relatie met het lichaam. Hier gaan de thema’s meer over vriendschap, intimiteit en verantwoordelijkheid.

Er is de laatste tijd meer discussie geweest over mannelijke identiteit, over mannelijke intimiteit. Denk je dat de dingen voor jongens die nu opgroeien anders zijn dan toen je 13 was?

Ik denk dat de vraag echt afhangt van waar je hem stelt. Er zijn verschillen, maar die onderwerpen, problemen die bestonden toen ik 13 was, bestaan ​​nog steeds. We werken met onze twee zonen en we werken met andere groepen kinderen, en ik merk hoe moeilijk veel van deze onderwerpen voor hen zijn om te bespreken. Ik hoop dat we ons in een positieve evolutie bevinden als we het hebben over mannelijkheid, het toestaan ​​van kwetsbaarheid en kwetsbaarheid, waardoor mannen van elkaar afhankelijk kunnen zijn. Maar ik word nog steeds bestookt met voorbeelden van de andere kant. De twee 13-jarige jongens waarmee we hier werken zijn heel open en kunnen hun liefde voor elkaar uiten. Maar net als in het onderzoek was ik geïnteresseerd om te zien hoe ze zouden praten en handelen als ze 15 en 18 jaar oud waren. Ik hoop dat ze nog steeds op een liefdevolle manier praten.

Met Meisje, werd je door sommigen bekritiseerd omdat je cis-man als trans-personage koos. Wat heb je meegenomen uit die ervaring?

Leggen Meisje de wereld in is een prachtig proces van begrip en leren over verschillende meningen, verschillende visies. Ik vond het proces erg rijk voor mezelf als persoon en als regisseur. Een van de grotere realisaties is dat, als het gaat om LGBTQ- of trans-onderwerpen, er zoveel te zeggen, zoveel te leren, zoveel te zien is. Omdat deze verhalen geen platform of ruimte hebben gekregen om te verkennen en te ontdekken.

Weet jij al wat je volgende verhaal wordt?

Ik werk aan een Frans project dat ik langzaam aan het schrijven ben, wat me opwindt. Maar ik steek nog steeds zoveel energie in het afmaken Dichtbij dat wanneer we onze laatste mengdag hebben, het een grote verlossing zal zijn. Ik neem misschien wat tijd vrij voordat ik terugkeer naar een ander project dat op de plank ligt.

En ga nog een keer wandelen met je moeder.

Ja precies.