In de door conflicten verscheurde noordoostelijke regio van de Democratische Republiek Congo staat de 27-jarige Florence Mapendo dagelijks voor een pijnlijke keuze: verhongering of geweld.

“Het vinden van voedsel was het moeilijkste deel”, zei ze over de risicovolle poging om ervoor te zorgen dat haar vier kinderen konden eten in het Bweremana-kamp voor conflictvluchtelingen, in de provincie Noord-Kivu in Congo.

In deze ongelooflijk mooie maar dodelijke regio met weelderige groene heuvels worden vrouwen als Florence vaak aangevallen als ze zich in de velden rond het kamp wagen op zoek naar voedsel en hout. Het is een hartverscheurend dilemma – en schetst een grimmig beeld van een regio waar lijden een dagelijkse realiteit is geworden.

Gendergerelateerd geweld neemt toe in Oost-Congo, zo constateren het Wereldvoedselprogramma (WFP) en andere humanitaire organisaties. Alleen al tussen januari en augustus werden ongeveer 46.000 gevallen gemeld in de provincies Ituri en Noord- en Zuid-Kivu. Vrouwen en meisjes worden naar verluidt gedwongen hun toevlucht te nemen tot prostitutie om te overleven, waarbij ze slechts één dollar per dag verdienen.

Deze alarmerende toename wordt veroorzaakt door verschillende redenen: van zeer ongelijke genderverhoudingen en onveilige levensomstandigheden tot honger en armoede, die wordt verergerd door een gebrek aan humanitaire hulp als gevolg van een gebrek aan financiering. Bovendien zorgen conflicten en veiligheidsuitdagingen er vaak voor dat de hulplocaties van het WFP in Noord-Kivu en Ituri ontoegankelijk zijn, waardoor de levering van voedselhulp regelmatig wordt verstoord.

Samen dwingen ze vrouwen risico’s te nemen om hun gezin te onderhouden.

Noodhulp alleen is niet voldoende

“We hebben een geïntegreerde aanpak nodig” om gendergerelateerd geweld aan te pakken, zei Veerle Triquet, hoofd Bescherming van het WFP DRC. “De huidige noodhulp in vluchtelingenkampen bewijst dat het verstrekken van voedsel alleen niet voldoende is.”

Het WFP en onze partners werken aan de implementatie van een alomvattende en geïntegreerde strategie. Het doel is om de verstrekking van essentiële voedsel- en voedingshulp door het WFP te combineren met schoon water en goede hygiëne – en om de onderliggende factoren aan te pakken die ervoor zorgen dat vrouwen en meisjes het risico lopen op seksueel geweld.

Door inkomensgenererende mogelijkheden te combineren en voedselhulp van het WFP aan te bieden, kunnen vrouwen bijvoorbeeld basisbehoeften kopen zonder hun toevlucht te hoeven nemen tot prostitutie – of naar gebieden met een hoog risico te gaan, waar gewapende actoren aanwezig kunnen zijn, op zoek naar voedsel, water en hout . verkopen. Het bieden van een veilige slaapruimte en voldoende verlichting voor vrouwen en meisjes die ’s nachts naar het toilet gaan, is een andere manier om hun veiligheid te garanderen.

“We moeten overlappende hulp bieden, zodat gezinnen toegang hebben tot training, alfabetiseringslessen en voedingseducatie,” voegde Triquet eraan toe. “Deze overdraagbare vaardigheden kunnen vrouwen kansen bieden om veilige manieren te vinden om voor hun gezin te zorgen en hun zelfvertrouwen op een waardige manier op te bouwen.”

Het WFP werkt ook samen met humanitaire partners en vrouwenorganisaties uit het maatschappelijk middenveld om gendergerelateerd geweld te voorkomen en veilige toegang tot noodvoedselhulp te garanderen.

Toch worden wij en de bredere humanitaire gemeenschap geconfronteerd met tekorten in de financiering, waardoor het moeilijk wordt om holistische preventiestrategieën te implementeren – of om ervoor te zorgen dat overlevenden van gendergerelateerd geweld toegang hebben tot adequaat voedsel, medische en psychosociale ondersteuning, gerechtigheid en andere essentiële rechten.

De hulp raakt op

Het verhaal van Florence weerspiegelt de verhalen van veel vrouwen in het noordoosten van Congo. Haar beproeving begon in oktober 2022, toen gewapende strijders haar dorp in Buhambwe, in de provincie Noord-Kivu, bestormden. “We vluchtten toen de gevechten heviger werden”, herinnert hij zich.

Zij en haar kinderen vertrokken ’s avonds en liepen de hele dag naar Bweremana. Het WFP biedt voedselhulp aan 56.000 inwoners van vluchtelingenkampen, verspreid over de provincies Noord- en Zuid-Kivu.

Hoewel Florence nu een onderkomen heeft, zijn haar zorgen nog lang niet voorbij. De veiligheid en gezondheid van haar vier dochters, tussen de twaalf en zes maanden oud, is nu haar grootste zorg.

De financiële steun van het WFP, die maandelijks 87 dollar voor het gezin bedraagt, is zeer welkom.

Maar omdat het WFP werd getroffen door een grote financieringscrisis voor zijn activiteiten in Congo, waren we gedwongen de hulp drastisch te verminderen, en bieden we nu minder hulp aan minder mensen – en over een kortere periode.

Op een recente ochtend stond Florence in de rij met tientallen andere vrouwen, van wie velen baby’s vasthielden, en allemaal geduldig wachtten om hun WFP-geld op te halen. Hij had zijn aankopen zorgvuldig gepland, zodat hij niet alleen voedsel zoals rijst, olie en groenten kon kopen, maar ook medicijnen voor zijn zieke dochter.

“Mijn kinderen zullen geen honger hebben. ‘In ieder geval voor een paar weken,’ zei Florence. Maar hij denkt al aan de dag waarop het voedsel van het WFP op zal zijn.

WFP bedankt België, Canada, de Europese Unie (ECHO), Frankrijk, Duitsland, Japan, Luxemburg, Noorwegen, Zuid-Korea, Zweden, Zwitserland, de Verenigde Naties (CERF) en de Verenigde Staten voor hun steun aan ons werk in Congo.

Sinds januari 2023 heeft het WFP bijna 2,9 miljoen mensen in drie provincies in Oost-Congo geholpen, onder meer door het verstrekken van voedsel en geld, evenals levensonderhoud en voedingshulp aan vrouwen en meisjes. Maar we hebben 546 miljoen dollar nodig om de noodhulp in de regio de komende zes maanden op peil te houden. Anders zullen we onze steun drastisch moeten verminderen.