collectieve verdediging

NAVO, of Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, werd in 1949 opgericht door de VS, Canada en verschillende West-Europese landen om hun collectieve veiligheid tegen de Sovjet-Unie te waarborgen. Het was de eerste militaire alliantie van de VS in vredestijd buiten het westelijk halfrond.

️ Abonneer u nu: ontvang Express Premium voor toegang tot de beste verkiezingsrapportage en -analyse ️

Dertig landen zijn momenteel lid van de NAVO. Het hoofdkantoor van de NAVO is gevestigd in Brussel, België. Het hoofdkwartier van het Allied Operations Command bevindt zich in de buurt van Bergen, ook in België.

NAVO-leden zetten zich in voor wederzijdse verdediging als reactie op aanvallen van een externe partij. Collectieve verdediging vormt de kern van de NAVO, het “unieke en blijvende principe dat haar leden samenbindt, zich inzet om elkaar te beschermen en een geest van solidariteit binnen het Bondgenootschap vestigt”.

Dit staat in artikel 5 van het Noord-Atlantisch Verdrag, het oprichtingsverdrag van de NAVO.

Artikel 5 luidt: “De partijen komen overeen dat een gewapende aanval op een of meer van hen in Europa of Noord-Amerika zal worden beschouwd als een aanval op hen allemaal en bijgevolg komen zij overeen dat, mocht een dergelijke gewapende aanval plaatsvinden, elk van hen, in de uitoefening van het recht op individuele of collectieve zelfverdediging erkend door artikel 51 van het Handvest van de Verenigde Naties, zal de aangevallen partij of partijen onverwijld, individueel en samen met andere partijen, bijstaan ​​bij de maatregelen die nodig worden geacht, met inbegrip van het gebruik van gewapende macht. , om de veiligheid van de Noord-Atlantische regio te herstellen en te handhaven.”

Oorsprong en reden

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, toen de gehavende Europese landen begonnen hun economieën weer op te bouwen, begonnen de VS, in de overtuiging dat een economisch sterk, herbewapend en geïntegreerd Europa essentieel was om de communistische expansie van de Sovjet-Unie naar het westen te voorkomen, een programma voor het verstrekken van economische hulp op grote schaal naar het vasteland.

Het Europese herstelprogramma, bekend als het Marshallplan naar de minister van Buitenlandse Zaken van president Harry S Truman, George C Marshall, promoot het idee van gedeelde belangen en samenwerking tussen de VS en Europa. De Sovjet-Unie weigerde deel te nemen aan het Marshallplan en ontmoedigde Oost-Europese landen binnen haar invloedssfeer om Amerikaanse economische hulp te accepteren.

In de Griekse burgeroorlog van 1946-49 werkten de VS en Groot-Brittannië om de door de Sovjet-Unie gesteunde communistische overname van Griekenland te dwarsbomen. Westerse mogendheden zetten hun gewicht achter Turkije in het licht van de Sovjet-druk voor controle over de Bosporus en de Dardanellen (die respectievelijk de Zwarte Zee en de Zee van Marmara en de Zee van Marmara en de Egeïsche Zee verbinden) – en in In 1947-48 beloofden de VS de opstand in te dammen, de communisten in Turkije en Griekenland.
In 1948 sponsorde de regering van Stalin een staatsgreep in (voorheen) Tsjechoslowakije, wat leidde tot de installatie van een communistisch regime in het land dat grenst aan het door de Sovjet-Unie gecontroleerde Oost-Duitsland en het pro-Westerse West-Duitsland. In 1948-49 blokkeerden de Sovjets West-Berlijn om de VS, het VK en Frankrijk te dwingen hun naoorlogse jurisdictie in het land op te geven, wat leidde tot een grote crisis en 11 maanden lang luchttransport van voorraden door westerse landen om hun land te verdedigen. land. een deel van de stad weg.

Al deze gebeurtenissen brachten de VS tot de conclusie dat een Amerikaans-Europese alliantie tegen de Sovjet-Unie noodzakelijk was. Europeanen geloofden ook in de noodzaak van een collectieve veiligheidsoplossing, en in maart 1948 ondertekenden Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland en Luxemburg het Verdrag van Collectieve Verdediging van Brussel, wat betekende dat als een van de ondertekenaars zou worden aangevallen, ze worden verdedigd door alle betrokkenen.

Een paar maanden later nam het Amerikaanse Congres de Vandenburg-resolutie aan, een mijlpaal die de president adviseert om een ​​vrije veiligheid van de VS en de wereld na te streven door de steun van een gemeenschappelijke defensieregeling die binnen het VN-Handvest maar buiten de Veiligheidsraad werkt, waar een Sovjet veto zou de verdedigingsregeling terzijde schuiven. collectief”.

De Vandenburg-resolutie was een springplank voor de NAVO. De VS zijn van mening dat het verdrag effectiever zou zijn als het, behalve de ondertekenaars van het Verdrag van Brussel, ook de Noord-Atlantische landen omvat – Canada, IJsland, Denemarken, Noorwegen, Ierland en Portugal. Vanuit Amerikaans oogpunt zijn deze landen de schakel tussen de twee kusten van de Atlantische Oceaan en kunnen ze zo nodig helpen bij het faciliteren van militair optreden.

Het verdrag werd op 4 april 1949 in Washington DC ondertekend. Het had oorspronkelijk 12 ondertekenaars: de VS, het VK, Canada, Frankrijk, Denemarken, België, Noorwegen, Portugal, Nederland, Italië, IJsland en Luxemburg.

NAVO-uitbreiding

Griekenland en Turkije werden in 1952 aanvaard, en de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland) in 1955. Spanje trad toe in 1982 en in 1999, een decennium na de ineenstorting van de Sovjet-Unie, de voormalige Sovjetbloklanden Tsjechië, Hongarije, en Polen werd een deel van de NAVO.

Bulgarije, Estland, Letland, Litouwen, Roemenië, Slowakije en Slovenië traden toe in 2004, Albanië en Kroatië in 2009, Montenegro in 2017 en Noord-Macedonië in 2020, waarmee het ledental van de alliantie op 30 komt.

Spanningen met Rusland

Vijandigheid jegens de Sovjet-Unie was de reden voor de opkomst van de NAVO, en in 1955 tekende de Sovjet-Unie haar eigen collectieve defensieverdrag, bekend als het Warschaupact, met zeven Oost-Europese landen: Polen, Tsjechoslowakije, Albanië, Bulgarije, Oost-Duitsland , Hongarije en Roemenië.

Het Warschaupact stortte in met het einde van de Koude Oorlog en werd officieel ontbonden verklaard in februari 1991. Van de ondertekenaars hielden de Sovjet-Unie, Tsjechoslowakije en Oost-Duitsland op te bestaan, en de overige vijf landen maakten deel uit van de NAVO.

Bulletin | Klik om de beste uitleg van vandaag in je inbox te krijgen

Met uitzondering van de korte periode na de ineenstorting van de Sovjet-Unie, was Rusland onder Poetin achterdochtig en onzeker over het Westen. De drie Baltische staten, die nu deel uitmaken van de NAVO, delen een grens met Rusland, en alleen Wit-Rusland en Oekraïne behoren tot de landen die ooit binnen hun invloedssfeer lagen en nu buiten de westerse militaire alliantie vallen.

Vanuit het perspectief van het Kremlin is het handhaven van een buffer tussen de NAVO en Rusland langs de zuidelijke en westelijke grenzen van cruciaal belang voor zijn veiligheid. Vijandige Oekraïne, beschermd door de nucleaire paraplu van de NAVO, zou mogelijk een raketlanceerplatform kunnen hebben binnen een paar honderd kilometer van Moskou, en de toegang van Rusland tot warmwaterhavens aan de Zwarte Zee kunnen afsnijden – deels om te voorkomen dat Rusland de Krim in 2014 annexeerde.