• Door Joanna Gill en Oscar Valero / Thomson Reuters Foundation, MADRID

Het is niet wat ze voor ogen had voor een nieuwe start in Spanje, maar sekswerk is een financiële reddingslijn geworden voor de Peruaanse migrant Angela en haar familieleden thuis, door te helpen betalen voor de kankerbehandeling van haar vader en haar broer naar de medische school te sturen.

“Je hebt een project, een idee om te leven, maar het leven verrast je”, zei de 32-jarige, die – net als veel Spaanse sekswerkers – boos en bezorgd is over de plannen van de regeringspartij om de sekshandel in een wetsvoorstel dat tot doel heeft te vechten voor rechten vrouw.

Een wetsontwerp dat wordt opgesteld door de Spaanse Socialistische Arbeiderspartij zou het kopen van seks tot een misdaad maken en zwaardere straffen opleggen aan pooiers.

Online sekswerk, zoals videobellen, en het maken van pornografische foto’s en video’s vallen onder de reikwijdte van het wetsvoorstel. Andere bestaande wetten verbieden reclame voor prostitutie.

Een parlementaire stemming over het voorstel was gepland voor eerder deze maand, maar verschillende wetgevers hebben ermee ingestemd om met sekswerkers te praten, wat zou kunnen leiden tot wijzigingen.

Als onderdeel van een breder streven naar vrouwenrechten door de socialisten, behandelt het wetsvoorstel sekswerkers als slachtoffers, niet als criminelen, zoals het geval zou zijn bij een prostitutieverbod.

Foto: Reuters

De veranderingen zullen sekswerkers niet bestraffen, zei Andrea Fernandez, een socialistische wetgever en co-auteur van het wetsvoorstel, die gelooft dat al het sekswerk voortkomt uit uitbuiting en door de wet moet worden bestraft.

Sekswerk bestaat in een legale grijze zone in Spanje en wordt grotendeels getolereerd, hoewel seksuele uitbuiting en pooier, het controleren van sekswerkers of het nemen van een deel van hun inkomsten, illegaal zijn.

Sekswerkers vrezen dat het voorgestelde optreden geen einde zal maken aan prostitutie en in plaats daarvan het gevaar voor mensen die seks verkopen zou kunnen vergroten.

“Dit zal doorgaan, maar alleen in slechtere omstandigheden”, zei Angela, die vroeg om haar volledige naam niet te geven om haar identiteit te beschermen, over het voorstel dat leidde tot straatprotesten van sekswerkers.

Bij de demonstratie hielden sommigen borden vast met de tekst: “Sekswerk is werk” en “Feministische hoeren”, terwijl sekswerkersvereniging Astras dreigde de klanten van politici te noemen en in verlegenheid te brengen in een poging de nieuwe regels omver te werpen.

Rakel, 41, een sekswerker bij StopAbolition, een campagnegroep die is opgericht om het wetsvoorstel te bestrijden, zei dat als het wetsvoorstel wordt aangenomen, het sekswerkers ondergronds zou duwen, waardoor het risico op hiv-infectie en geweld als gevolg van onveilige omstandigheden zoals straatwerk zou toenemen.

“Een regering die deze wet goedkeurt, zal ons in de armen van de maffia werpen”, zei hij, terwijl hij vroeg zijn volledige naam niet te geven.

Hij zei dat alleen criminele netwerken bereid waren appartementen te verhuren aan sekswerkers, omdat verhuurders bang zouden zijn om vervolgd te worden op grond van de bredere definitie van pooierwetten.

De Spaanse regering met een socialistische meerderheid heeft de wet doorgezet, ondanks diepe verdeeldheid over de tekst binnen de partij en coalitiepartner Podemos. Volgens critici is het initiatief te paternalistisch en wordt het vertroebeld door morele oordelen over de sekshandel.

Het wetsvoorstel heeft ook de vrouwenrechtenbeweging van het land verdeeld, door vrouwen tegen vrouwen op te zetten in een verhit debat waarvan wetgever Mireia Vehi zei dat het “uit de hand liep”.

“Het is bijna een debat over wie wel of geen feminist kan worden genoemd”, zegt Vehi, die de aanpak van de regering afwijst.

“Dit is een model dat alleen maar leidt tot mishandeling van vrouwen, wat geen einde maakt aan prostitutie of mensenhandel”, zei hij, terwijl hij opriep tot het overwegen van alternatieven zoals decriminalisering of zelfs een universeel basisinkomen.

Volgens de laatste schattingen die zijn gepubliceerd door het Joint United Nations Program on HIV/AIDS, werken zo’n 70.300 vrouwen in de Spaanse seksindustrie.

Dat zou het een van de grootste prostitutiemarkten van Europa maken, een statistiek die socialistische politici gebruiken om het argument te onderbouwen dat de deregulering die halverwege de jaren negentig werd doorgevoerd, was mislukt.

Er is steun voor het plan van de regering onder groepen die werken met verhandelde vrouwen die gedwongen worden tot sekswerk.

Veel sekswerkers verwerpen echter het argument dat een groot deel van de vrouwen die als prostituee werken, gedwongen worden tot het vak, en zeggen dat de meesten daar vrijelijk voor hebben gekozen.

“Ze hebben me meer uitgebuit toen ik als serveerster werkte,” zei Angela, eraan toevoegend dat ze zelden hoorde dat vrouwen gedwongen werden tot sekswerk.

Het debat in Spanje komt op het moment dat de EU haar anti-mensenhandelrichtlijn uit 2011 herziet, wat het kopen van seks tot een misdaad in de hele wereld zou kunnen maken.

Europese landen hanteren verschillende benaderingen van sekshandel.

Frankrijk en Zweden veroordelen cliënten, terwijl sekswerkers in Kroatië en Roemenië worden gearresteerd en vervolgd. In Griekenland en Nederland is sekswerk legaal en moeten sekswerkers een vergunning aanvragen en de regels volgen van waar en hoe ze werken.

Eerder dit jaar decriminaliseerde België sekswerkers, met een arbeidswet die volgens voorstanders sekswerkers hun eigen voorwaarden zou laten bepalen en uitbuiting en geweld zou kunnen verminderen.

Voorlopig zijn de inspanningen van Spaanse sekswerkers gericht op het verkrijgen van amendementen op de socialistische wet, waaronder het terugdraaien van de criminalisering van het kopen van seks en het verfijnen van de definitie van pooiers om te voorkomen dat huisbazen verantwoordelijk worden gehouden.

“De wijzigingen geven ons misschien een beetje hoop, maar ik denk niet dat het veel zal zijn”, zei Susana Pastor, hoofd van Astras.