De Russische invasie van Oekraïne heeft geleid tot sancties tegen het land en tot oproepen om het los te koppelen van het belangrijkste wereldwijde betalingssysteem.

Rusland verdrijven uit het netwerk van de Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication (SWIFT) zou het vermogen van Rusland om handel te drijven met een groot deel van de wereld kunnen verlammen en zijn economie een zware klap kunnen toebrengen.

Maar donderdag kozen de Verenigde Staten en de Europese Unie ervoor om de Russische banden met SWIFT niet te verbreken, terwijl ze de deur open lieten om die mogelijkheid opnieuw te bekijken.

Al Jazeera kijkt naar het betalingssysteem en de relevantie ervan voor de crisis in Oekraïne.

Wat is SWIFT en wat doet het?

SWIFT is een netwerk dat door banken wordt gebruikt om beveiligde berichten over geldoverdrachten en andere transacties te verzenden.

Meer dan 11.000 financiële instellingen in bijna 200 landen gebruiken SWIFT, waarmee het de ruggengraat vormt van het internationale financiële transfersysteem.

Wie is de eigenaar van SWIFT?

SWIFT is een coöperatieve vennootschap naar Belgisch recht. Op zijn website zegt het dat het “eigendom is van en gecontroleerd wordt door zijn aandeelhouders” [financial institutions] die ongeveer 3.500 bedrijven van over de hele wereld vertegenwoordigen”.

Het systeem staat onder toezicht van de centrale banken van de G10, evenals de Europese Centrale Bank, met als belangrijkste toezichthouder de Nationale Bank van België.

Wat is de relatie tussen SWIFT en Rusland?

Volgens de Russische National SWIFT Association heeft Rusland na de VS de meeste gebruikers, met ongeveer 300 Russische financiële instellingen die zich bij het systeem aansluiten.

Meer dan de helft van de Russische financiële instellingen is lid van SWIFT.

Alicia García Herrero, hoofdeconoom voor Azië-Pacific bij Natixis in Hong Kong, zei dat een verbod op Rusland van SWIFT een serieuze klap voor het land zou zijn.

“[It’s a big deal] omdat er geen schuldbetalingen of handelsfinanciering kunnen worden gedaan. Dit is meer dan het stopzetten van de gasimport van de EU uit Rusland”, vertelde García Herrero aan Al Jazeera.

Wat zei Rusland?

Nikolay Zhuravlev, plaatsvervangend voorzitter van de Federatieraad, erkende in januari dat uitzetting van het land uit het netwerk een mogelijkheid was.

“SWIFT is een afwikkelingssysteem, het is een dienst. Daarom, als Rusland is afgesneden van SWIFT, zullen we het niet accepteren [foreign] valuta, maar kopers, in de eerste plaats Europese landen, zullen onze goederen – olie, gas, metalen en andere belangrijke componenten van hun invoer, niet accepteren. Hebben ze het nodig? Ik weet het niet zeker”, zei Zhuravlev volgens het Russische TASS-bureau.

Zhuravlev merkte ook op dat hoewel SWIFT handig is, het niet de enige manier is om geld over te maken, en een beslissing zoals het schorsen van een land zou unanimiteit onder de leden vereisen.

“SWIFT is een Europees bedrijf, een vereniging waarbij veel landen betrokken zijn”, zei Zhuravlev.

Om een ​​beslissing te nemen over de beëindiging, is één beslissing vereist van alle deelnemende landen … Ik geloof niet dat andere landen, vooral die waar het handelsaandeel met Rusland aanzienlijk is, de sluiting zullen steunen.

door Nikolay Zhuravlev, vice-voorzitter van de Federatieraad

Is de opschorting van SWIFT door Rusland een geloofwaardige bedreiging?

Tactisch zijn “de voor- en nadelen discutabel”, zegt Guntram Wolff, directeur van de in Brussel gevestigde denktank Bruegel, tegen persbureau AFP.

In de praktijk betekent de verwijdering van SWIFT dat Russische banken het niet kunnen gebruiken om betalingen te doen of te ontvangen met buitenlandse financiële instellingen.

Westerse landen dreigden in 2014 Rusland uit SWIFT te verwijderen na de annexatie van de Krim.

Maar het uitsluiten van zo’n grote economie – Rusland is een belangrijke exporteur van olie en gas – kan ook grote gevolgen hebben voor andere landen.

De Nederlandse premier Mark Rutte gaf donderdag toe dat het verbod voor sommige EU-landen “gevoelig” was omdat het een “grote impact op onszelf” zou hebben.

“Operationeel zou het een hoofdpijn zijn”, zei Wolff, eraan toevoegend dat de impact enorm zou zijn, vooral voor Europese landen met aanzienlijke handel met Rusland, dat 41 procent van het aardgas van het continent levert.

Herrero zei dat het uitsluiten van Rusland duur zou zijn “voor obligatiehouders, EU-banken en energie-importeurs”.

Een dergelijk verbod zou Moskou er ook toe kunnen aanzetten om de ontwikkeling van alternatieve transfersystemen te versnellen, waarbij China of andere landen mogelijk de Amerikaanse dominantie over het financiële systeem ondermijnen.