Ook Nederland heeft het moeilijk
Duizenden asielzoekers in België zijn hun huis kwijtgeraakt

20-1-2023 8:54 uur

In België hebben asielzoekers recht op een plaats in een herberg, maar de overheid voorziet hiervoor onvoldoende capaciteit. Als gevolg hiervan verloren duizenden mensen hun huis. Volgens het vluchtelingenbureau is de situatie in het kleine koninkrijk “onder de menselijke grens” gezakt.

Bijna drie maanden lang sliep Faraidoon in een kleine blauwe tent naast een drukke straat in het centrum van Brussel. Nog eens 20 tenten stonden zij aan zij op doorweekte houten pallets. Twee mannen delen vaak een schamele leefruimte. Net als de 27-jarige Fairadoon komen de meesten uit Afghanistan. Na aankomst in België vroegen ze internationale bescherming aan. Maar tot nu toe hebben ze in het asielcentrum niet de plek gekregen waar ze wettelijk recht op hebben.

Asielcentra in België en Nederland staan ​​al maanden onder druk. Volgens schattingen van de verantwoordelijke Belgische autoriteit, Fedasil, werden in het begin van het jaar ongeveer 3.000 mensen die hun toevlucht hadden gezocht in België dakloos. Ze wonen in tenten zoals de Faraidoon of in verlaten gebouwen in het centrum van Brussel. “Dat is onaanvaardbaar”, zegt woordvoerder Fedasil Benoit Mansy. Maar de capaciteit is niet genoeg.

Ook in Nederland moeten veel asielzoekers in ellende leven. Zo’n 22.000 mensen leven al meer dan een jaar in geïmproviseerde onderkomens, velen van hen al meer dan een jaar in veldbedden in gymzalen of grote tenten, waarbij de dunne scheidingsmuren nauwelijks privacy bieden. “De situatie is gedaald tot onder de humanitaire drempel”, zei de vluchtelingenorganisatie van het land en stapte afgelopen zomer met succes naar de rechtbank. De rechters oordeelden dat de omstandigheden in strijd waren met internationale normen.

De Nederlandse asielcrisis hebben we grotendeels aan onszelf te wijten: volgens het COA hebben vorig jaar zo’n 47.000 mensen hier asiel aangevraagd – geen uitzonderlijk hoog aantal. In 2015 waren er zo’n 60.000 geregistreerd. Maar om geld te besparen heeft de overheid in de opvangcentra bezuinigd op personeel en ruimte. De wachttijd voor de behandeling van asielaanvragen wordt steeds langer. Bovendien zijn er door de algemene ellende op de woningmarkt nauwelijks lege plekken in de woonhallen. Daarom werden veel nieuwkomers in tijdelijke onderkomens, gymzalen of op passagiersschepen geplaatst.

De overheid worstelt met pragmatische oplossingen

Volgens de bevindingen van de Vereniging van Duitse Steden in Duitsland hoeven asielzoekers niet op straat te overnachten. Ook al is het aantal mensen dat bescherming zoekt in 2022 fors gestegen ten opzichte van het jaar ervoor (bijna 47 procent), vorig jaar vroegen zo’n 218.000 mensen aanvankelijk asiel aan.

Waarom is België er niet in geslaagd om asielzoekers beter op te vangen? Faraidoon klaagde dat de autoriteiten hem week na week vertelden dat hij op accommodatie moest wachten. Magali Pratte van de Brusselse daklozenorganisatie Samussocial beschuldigde politici van gebrek aan wilskracht. Om mensen te beschermen tegen dakloosheid staan ​​er in het kleine koninkrijk ook leegstaande panden waar zij die in ieder geval tijdelijk onderdak zoeken, onderdak kunnen vinden. Pratte bekritiseerde echter dat snelle en pragmatische oplossingen niet tot de sterke punten van overheidsinstanties behoorden.

Volgens de Belgische autoriteiten voor vluchtelingen en staatlozen hebben in 2022 bijna 37.000 mensen asiel aangevraagd in België. Vergeleken met dezelfde periode vorig jaar komt dit overeen met een stijging van 42 procent. De meeste mensen komen uit Afghanistan, Syrië, Burundi en Palestina. Volgens statistiekbureau Eurostat zochten tussen maart en november zo’n 57.000 Oekraïners hun toevlucht in het land. Zij hoeven echter geen asiel aan te vragen in de EU en hebben vrije toegang tot de woningmarkt.

Volgens Fedasil zijn er in totaal 33.500 asielopvangcentra in het land van 11,6 miljoen mensen. Vorig jaar werden er 5.000 gemaakt. Sommige plaatsen zijn echter voor lange tijd bezet omdat asielzoekers maanden op hun beslissing moeten wachten, zei woordvoerder Mansy. De Belgische regering eist dat asielzoekers gelijkmatiger worden verdeeld over alle EU-landen. Maar EU-landen hebben jarenlang bitter gediscussieerd over een dergelijke verdeling.

De rechtbank deed een uitspraak in het voordeel van degenen die bescherming zochten

Recent behandelde zelfs het Europees Hof voor de Rechten van de Mens veel asielzoekers in België. Bijna 150 vluchtelingen hebben de Belgische staat aangeklaagd omdat ze, net als Faraidoon, op straat moeten slapen – en er geen schone toiletten en douches zijn. De rechtbank was het daarmee eens en beval België om huisvesting te bieden aan de eisers. Er zijn meer dan twee maanden verstreken sinds de uitspraak. Bij ondervraging verzekerde de woordvoerder van Fedasil, Benoit Mansy, dat de eiser een voorkeursbehandeling zou krijgen. Sommigen van hen zijn echter nog steeds dakloos.

Ze wisten niet hoe lang Faraidoon en de anderen in hun tent zouden moeten blijven. Volgens hun eigen verklaringen waren sommigen al vijf of zes maanden op straat. Je ziet de vrouwen in het kamp niet. Net als kinderen en gezinnen, zegt Mansy dat ze voorrang krijgen als het gaat om huisvesting. Volgens Pratte zijn er gevallen van schurft, difterie en tuberculose onder daklozen. Velen hebben een moeilijk leven achter de rug en zijn getraumatiseerd. Het leven op straat verergerde het probleem. Ondanks de ongunstige omstandigheden waren de mannen het erover eens: ze waren liever op straat in België dan bij de Taliban in Afghanistan.