Na de onrust veroorzaakt door de laatste Raadgevende Commissie, met name over het besluit om de culturele sector te sluiten, zijn verschillende stemmen uit de politieke wereld naar voren gekomen om de keten van beslissingen van Codeco in twijfel te trekken.

Dit is het geval voor de vice-premier van ECOLO, Georges Gilkinet, die opriep om lessen te trekken uit de manier waarop Codeco werkt, of voor Paul Magnette, de voorzitter van PS, die stelde dat we moeten profiteren van een wapenstilstand om het hele beheer van de pandemie plat te leggen.

Zodra de actie van het Concertcomité van 22 december werd aangekondigd, woede en woede barstte los uit de culturele sector, uit burgers, maar ook uit de politieke klasse. Totaal onbegrip bij zowel de betrokken sector als de GEMS-experts die de federale overheid en de deelstaten adviseren bij de te nemen beslissingen.

Kortom, Codeco gaat verder dan de expertgroep adviseert. De maatregel werd als willekeurig beschouwd en werd vernietigd door de Raad van State.

Naar een uitgebreide adviescommissie?

De afgelopen week hebben veel politieke stemmen deze beslissing publiekelijk bekritiseerd en zelfs over collectief wangedrag gesproken. Voor sommigen zou deze episode van politieke razernij moeten toelaten om na te denken over het functioneren van het Raadgevend Comité (het Comité dat de federale, lokale en gemeenschapsregeringen verenigt).

Aan Paul Magnette, voorzitter van de Socialistische Partij “II het is niet normaal dat de verantwoordelijke minister afwezig is als we het over hun onderwerp hebben (in Codeco, noot van de redactie). Als Bénédicte Linard erbij was geweest, had hij kunnen zeggen dat er een probleem was.“. De socialistische presidentiële entourage stelde vast dat er ook meer links en contacten moesten zijn om elkaars berichten te interpreteren, maar vooral om beslissingen te objectiveren.

In principe is er geen probleem om andere gesprekspartners uit te nodigen dan de “gewone” vergadering bij Codeco. Dit is al het geval bij wetenschappelijke experts die heel vaak worden geraadpleegd.

Voor Jean Faniel, directeur van het Centrum voor Sociaal-Politiek Onderzoek en Informatie (CRISP), opende heel goed een Raadgevend Comité. “Zoals wat er op federaal niveau wordt gedaan, wanneer een staatssecretaris, die geen deel uitmaakt van de Raad van Ministers, zich zorgen maakt over een aanstaande dossier of actie, wordt hij of zij uitgenodigd en gekoppeld aan een beslissing. Over het Raadgevend Comité “We kunnen ons daarom voorstellen dat de minister van Cultuur wordt uitgenodigd om te discussiëren wanneer cultuur wordt genoemd. Maar daar houdt het op. Omdat ze geen inspraak hebben in de besluitvorming. Ze moeten worden gepresenteerd door Codeco-leden die uiteindelijk overeenstemming bereiken en overeenstemming bereiken”.

Open Codeco om vacuümeffect te voorkomen

Was het bij het begin van de gezondheidscrisis eerst de nationale veiligheidsraad (federaal agentschap) die de besluitvorming had onderbroken, sinds het begin van het De Croo-tijdperk, was het in het Overlegcomité dat alles werd besproken over de kwestie van gelijkheid stem tussen de federale overheid en de deelstaten (Gewesten en Gemeenschappen).

“Door Codeco open te stellen voor bevoegde ministers, kunnen we een beter beeld krijgen van wat er in de samenleving gebeurt en kunnen we vermijden wat we recentelijk met cultuur hebben meegemaakt. Maar omdat we bij Codeco altijd alles bespreken, kunnen we ook een uitgebreide bijeenkomst waar we 50 ministers van staat zullen horen over alle besproken acties “, grapte de directeur van CRISP.

Alvorens toe te voegen: “Ook is er een Overlegcommissie die sinds oktober 2020 uit dezelfde mensen bestaat. Leden die elkaar goed kennen met geschiedenis, spanningsgeschiedenis en onderhandelingen. En misschien is er een gesloten vaaseffect ontstaan.”

De recente opeenstapeling van adviescommissies (vijf Codeco’s in vijf weken) heeft ook geleid tot minder tijd voor voorbereidend besluitvormingswerk.

Overheid + Experts + Maatschappij = Oplossing?

Om uit deze situatie te komen, praten sommigen over het creëren van een nieuwe discussieruimte om te voorkomen wat er tijdens de laatste Codeco is gebeurd. Een nieuw orgaan dat de overheid (Codeco), maar ook wetenschappelijke, economische en maatschappelijke experts samenbrengt. Waarom niet ? Maar eerst moet worden onderhandeld over het wettelijk kader voor dit nieuwe orgaan. “Als dit orgaan echter zou worden opgericht, zou er een paradox zijn van de legitimiteit van de beslissingen die eruit zouden voortvloeien. Een legitimiteit die kan worden bekritiseerd omdat ze buiten het wettelijke kader valt. Maar tegelijkertijd kan de legitimiteit van dit nieuwe Agentschap worden versterkt omdat het breder zal worden geïntegreerd met andere gesprekspartners dan politici. Maar wat gebeurt er als er een blokkade is, een conflict? “, legt Jean Faniel uit.

Een vraag stellen is die uiteindelijk beantwoorden. Omdat de belangen van sommige mensen niet dezelfde zijn als die van anderen, vooral als het gaat om het beheersen van een pandemie die zich steeds herhaalt. Kortom, het is niet relevant.

Het Overlegcomité wil echter lessen trekken uit deze episode. Mogelijk zal hij in de toekomst meer overleggen met politieke, wetenschappelijke, economische en maatschappelijke experts tijdens het besluitvormingsproces. Specifieke protocollen per sector kunnen binnenkort worden gepresenteerd volgens het gezondheidsscenario om de in de toekomst te nemen maatregelen te realiseren.