- Door Kevin Connolly, Richard Crook en Bruno Boelpaep
- BBC News, Oostende
De afgelopen veertig jaar heeft Marvin Gaye een niveau van blijvende bekendheid genoten dat slechts een handvol andere artiesten heeft – zoals Elvis of The Beatles.
Ze begonnen hun carrière met het maken van platen op vinylschijven, beleefden het cassette- en cd-tijdperk en blijven bloeien in het tijdperk van digitale streaming.
Het is veertig jaar geleden dat Marvin Gaye stierf in Los Angeles, doodgeschoten door zijn vader te midden van een gewelddadig binnenlands geschil.
Toch wordt haar muziek nog steeds ongeveer 20 miljoen keer per maand gestreamd en gedownload, en haar klassieke duet met Tammi Terrell, Ain’t No Mountain, is meer dan een miljard keer gestreamd.
De waarde van een cache met audiocassettes met nieuw materiaal opgenomen door Marvin Gaye zou dus enorm kunnen zijn.
Ze maken deel uit van een vreemde schat aan stergerelateerd materiaal dat al meer dan veertig jaar in België verborgen is, maar nu misschien wel de mondiale krantenkoppen haalt.
Het verhaal van Marvins relatie met België is al eerder verteld.
Hij woonde in Londen en was een zware cocaïnegebruiker toen hij in een nachtclub een Belgische concertpromotor ontmoette. Hij pakte het visitekaartje van de promotor en belde een week later op om te regelen dat hij naar de kuststad Oostende zou verhuizen.
Het zou niet overdreven zijn om te zeggen dat de daad mogelijk het leven van de zanger heeft gered.
Hij werd weer fit, joggend en fietsend door het vlakke landschap van de Noordzee, en hij was weer de studio in om een van zijn grootste hits op te nemen, Sexual Healing.
Eén keer logeerde hij bij de Belgische muzikant Charles Dumolin. De collectie toneelkostuums, notitieboekjes en cassettes is nu in handen van de familie Charles.
Maar nu heeft de BBC de opwindende mogelijkheid blootgelegd dat Marvin nieuwe, nog nooit eerder gehoorde muziek uit dezelfde periode heeft opgenomen, die meer dan veertig jaar lang in België verborgen was gebleven.
De Belgische advocaat Alex Trappeniers, zakenpartner van de familie die het materiaal claimt, denkt dat het lot van de verzameling toneelkostuums, notitieboekjes en nooit eerder gehoorde muziek binnenkort zal worden bepaald.
In een exclusief gesprek met de BBC legde hij zijn visie op de juridische situatie uit.
“Zij behoren tot [the family] omdat ze 42 jaar geleden in België werden achtergelaten”, zei hij. “Marvin gaf het aan hen en zei: ‘Doe ermee wat je wilt’, en hij kwam nooit meer terug. Dat is belangrijk.”
De kern van het verhaal is nieuwe muziek die nog nooit eerder is gehoord.
Alex gaf ons een kort en prikkelend voorbeeld van Marvin’s training. Op een ietwat griezelig moment leek de Prins van Motown bijna tot leven te komen.
Hij en zijn begeleidingsmuzikanten leverden een reeks complexe harmonieën af en de grote man zei op zelfspot: ‘Staat de bandrecorder aan? Ik weet niet zeker of ik het nog een keer kan doen.’
De taak om de gegevens te ordenen was enorm, maar het geeft een duidelijke indicatie van hoe groot – en hoe belangrijk – deze ontdekking was.
“Elke keer als er een nieuw instrumentaal nummer begint als Marvin begint te zingen, geef ik hem een nummer”, vertelt Alex. “Uiteindelijk had ik, nadat ik alle dertig tapes had beluisterd, 66 demo’s van nieuwe nummers. Sommige waren compleet en andere waren zo goed als Sexual Healing, omdat ze in dezelfde tijd waren gemaakt.”
Het ene nieuwe nummer bovenop het andere doet Alex denken dat we in de toekomst misschien wel weer een wereldhit van Marvin Gaye zullen horen – stel je eens voor hoe de relatief primitieve opnames van The Beatles werden gered en geremasterd om hun laatste hit, Now and Then, te creëren.
Alex wilde het nummer niet voor ons spelen – hij heeft het zelfs nog nooit voor zijn vrouw gespeeld – maar hij zei alleen maar: “Er was één nummer waarvan ik, toen ik er tien seconden naar luisterde, merkte dat het de hele dag in mijn hoofd zat, het woorden zaten de hele dag in mijn hoofd, als een moment van planetaire afstemming.”
Praktisch gezien staat de authenticiteit van de archieven buiten twijfel.
We brachten de middag door in een privékamer in een concertzaal in Oostende en bladerden pagina na pagina met documenten die elk aspect van het toenmalige leven van Marvin Gaye onthulden.
Er waren getypte bestellingen voor concertuitvoeringen, boze brieven aan zijn platenmaatschappij, conceptteksten voor nieuwe liedjes en notitieboekjes vol persoonlijke gedachten.
De BBC heeft veel outfits en kostuums van Marvin Gaye gezien, waaronder het rode pak dat hij droeg op tournee. Er wordt ons verteld dat ze slechts een kleine greep uit het geheel vormen.
Maar het belangrijkste is de muziek.
We zaten gebiologeerd en keken uit op de straten van Oostende, waar Marvin vroeger graag jogde terwijl hij luisterde naar de verbazingwekkende zuiverheid en kracht van geluid in een nooit eerder gehoorde studio-opname.
Het was een spannend moment en Alex Trappeniers twijfelde niet aan de potentiële waarde ervan.
“We kunnen hier een tijdcapsule openen en Marvins muziek met de wereld delen”, zei hij. “Heel duidelijk. Hij was erg aanwezig.”
Maar natuurlijk worden verhalen over intellectueel eigendom en muziekuitgave zelden op een eenduidige manier verteld.
De kennelijke beslissing van Marvin om dit materiaal aan de in 2019 overleden Charles te schenken lijkt te betekenen dat de collectie volledig toebehoorde aan de familie Dumolin.
Bovendien heeft België een nogal ongebruikelijke wet die bepaalt dat elk onroerend goed, hoe u het ook verkrijgt, zelfs als u het steelt, na een periode van 30 jaar volledig van u zal zijn.
Het Belgische recht is echter niet van toepassing op intellectuele eigendom.
Alex Trappeniers en zijn collega’s konden dus eigenaar worden van de fysieke cassettes waarop de muziek was opgenomen, zonder de rechten om de nummers te publiceren.
En de erfgenamen van Marvin Gaye in de Verenigde Staten hebben het theoretische recht om de muziek te exploiteren, maar geen toegang tot de muziek – omdat zij de banden niet bezitten.
Volgens Alex lag een compromis voor de hand.
‘Ik denk dat we er allebei van hebben geprofiteerd, Marvins familie en de collectie in handen [Dumolin’s heirs]. Als we de handen ineenslaan en de juiste mensen in de wereld vinden, Mark Ronsons of Bruno Mars… Ik ben hier niet om advies te geven, maar om te zeggen: oké, laten we hiernaar luisteren en het volgende album maken. “
De mate van geheimhouding rond de openbaarmaking van de Marvin Gaye-archieven in België maakt het moeilijk om de mondiale impact van de collectie in te schatten.
Belangrijker is uiteraard de vraag hoe dit alles werd ontvangen door de kinderen van Marvin Gaye, Marvin III, Nona en Frankie, en door de beheerders van zijn nalatenschap.
We hebben contact opgenomen met de familie van Gaye voor commentaar. Advocaten van twee van de drie kinderen van Marvin Gaye zijn inmiddels op de hoogte van het bestaan van deze Belgische collectie. Het is mogelijk dat er onderhandelingen volgen, maar deze zijn nog niet begonnen.
Er kan een compromis worden bereikt tussen de eigenaar van de fysieke opname enerzijds en de eigenaar van de rechten anderzijds.
Moreel gezien kunnen er mensen zijn die dit lezen en vinden dat de verzameling documenten, kostuums en opnames toebehoort aan de familie Gaye en gewoon aan hen moet worden overgedragen.
Alex voerde aan dat de juridische situatie niet zo eenvoudig was en dat hij en zijn partners het recht hadden de hele collectie te verkopen.
‘Moreel gezien’, zei hij, ‘wil ik met deze families werken, maar dit is een nachtmerrie voor hen… dat iemand uit een land komt dat veel geld heeft en we een deal sluiten en deze collecties het land verlaten. .”
Als dat zou gebeuren, zei Alex, zou niets kopers ervan weerhouden de muziek van Marvin Gaye te exploiteren en door te geven als hun eigen muziek. Een buitengewone mogelijkheid – maar, zo benadrukt hij, een reële mogelijkheid.
Veertig jaar na zijn korte leven en tragische dood staat Marvin Gaye opnieuw centraal in een van de grootste showbusinessverhalen van het jaar.
“Ongeneeslijke alcoholfan. Trotse webbeoefenaar. Wannabe gamer. Muziekfanaat. Explorer.”