Een hongerstaking van honderden migranten in Brussel dreigt de Belgische regering te vernietigen.

Hun protest – gelanceerd door migranten in de hoop een legaal verblijf te vinden na jaren in België te hebben gewoond – begon twee maanden geleden en eiste een negatieve invloed op hun gezondheid. De zes spitsen hadden hun mond dicht. Vijf pogingen tot zelfmoord. Sommigen stopten met het drinken van water. Vrijwilligers tellen duizend ziekenhuisopnames.

Ooit een lokaal probleem, kregen de stakers wereldwijde aandacht. Een VN-mensenrechtenfunctionaris kwam hen bezoeken. Roger Waters van Pink Floyd is een van de vele beroemde muzikanten, artiesten en filmmakers die een open brief ondertekenden om namens hen te lobbyen. Een beroemd Frans cultureel festival met een pleidooi voor bewustwording van het lot van migranten.

Woensdag zeiden vertegenwoordigers van de groep dat ze een voorlopig akkoord met de regering hadden bereikt en besloten om hun staking op te schorten, een overeenkomst die Belgische persberichten zal individuele afwikkelingsprocedures op humanitaire en medische gronden bespoedigen. De vertegenwoordiger van de groep zei dat “deze maatregel niet voldoende is om toegang tot legale arbeid te garanderen”, en voegde eraan toe dat “het te veel opoffering is om de minister van Buitenlandse Zaken te beïnvloeden onder de dreiging van een regeringscrisis.”

De crisis heeft geleid tot beschuldigingen dat Belgische leiders een dreigende humanitaire catastrofe negeren en de politieke benadering van migratie van het land benadrukken. Het is ook een standpunt dat het risico loopt de regerende coalitie van België te splitsen.

Maandag dreigden verschillende linkse Belgische politieke partijen de huidige regering te verlaten als een van haar stakers zou overlijden. De groepen leunen ook op premier Alexander De Croo om de kwestie weg te nemen van het Belgische hoofd van migratie en asiel, Sammy Mahdi, die wekenlang weigert te voldoen aan de eisen van de stakers.

“De hongerstaking is onze laatste kaart”, zegt Tariq, 41, die sinds 2013 in België woont. “Ik kan er niet meer tegen. Ik ben bijna 12 kilo afgevallen en heb twee nierinfecties. Nu kan ik niet eens naar de wc.”

Tariq zei dat ze alle klassieke politieke opties hadden uitgeput: demonstraties, open brieven, onderhandelingen. “We willen dat de regering haar verantwoordelijkheid neemt en oplossingen zoekt”, zei hij. “Ze hebben de macht, ze hebben de mogelijkheid. Men moet gewoon dapper genoeg zijn. ”

Twee maanden zonder eten

Binnen in de kerk van St. Johannes de Doper in Begijnhof, de lucht was verzadigd en het was moeilijk om te ademen. Het gezicht wordt dun en vermoeid.

Ambulances komen en gaan en brengen mensen naar ziekenhuizen voor spoedeisende hulp. Op de vloer verleenden reddingsteams en vrijwilligers eerste hulp aan de aanvaller die aan diabetes leed.

Bovenop elke matras stond een bord met het beroep van elke persoon: timmerman, elektromonteur, computertechnicus, verpleegster, kapper. Ze komen overal vandaan – de Maghreb, Pakistan en Brazilië – maar wonen en werken al jaren in België. Zonder officiële papieren worden migranten geconfronteerd met sociale uitsluiting en gebrek aan toegang tot arbeidsrechten en sociale zekerheid. In België staan ​​ze bekend als “illegale immigranten.”

Naast de formele verblijfsvergunning willen stakers duidelijke en permanente criteria voor alle verblijfsaanvragen en een onafhankelijke instantie om toezicht te houden op elke aanvraag.

De stakers drongen er ook bij de regering op aan om aanvragen tijdig te behandelen. Sommige verblijfsaanvragen doen er jaren over om door het immigratiekantoor te gaan voordat ze worden afgewezen, waardoor aanvragers in een langdurige staat van juridische onzekerheid verkeren.

Mahdi heeft verschillende keren mensen zonder papieren ontmoet, maar ze zeiden dat hij moest komen kijken naar hun huidige levensomstandigheden. In plaats daarvan zijn er ‘neutrale zones’ ingesteld, waar mensen zonder papieren informatie kunnen opvragen bij ambtenaren over verblijfsprocedures en de status van hun individuele aanvragen. De regering stuurde zondag ook een medisch team naar de bezette locaties om gezondheidscontroles aan te bieden aan degenen die ze wilden.

“Het probleem… is dat overheidsfunctionarissen de profielen van de stakers niet kennen”, zegt Mohamed, 28, die zei dat hij in 2010 uit Marokko kwam om een ​​bachelor in biomedische wetenschappen te studeren. Als ze dat doen, voegt Mohamed eraan toe, “zullen ze snel beseffen dat het mensen met potentieel zijn, die het land kennen, die de Belgische waarden en principes respecteren.”

Mohamed weigerde, net als anderen die in de kerk werden geïnterviewd, zijn volledige naam te geven uit angst om uitgezet of vervolgd te worden.

De stand trok geleidelijk de aandacht van de wereld.

Een steunbeweging, “Wij zijn ook Belg”, is verzameld 40.000 online handtekeningen. Op het Festival van Avignon in Frankrijk, Belgische artiesten staat solidariteit met migranten, het voorlezen van een open brief die migranten hebben geschreven. Een brief die Roger Waters’ handtekening trekt en ook… met inbegrip van academische en artistieke figuren zoals Noam Chomsky, Brian Eno, Ai Wei Wei, Peter Gabriel en Mike Leigh.

Ook internationale organisaties hebben kennis genomen. Olivier De Schutter, speciaal VN-rapporteur voor extreme armoede en mensenrechten, bracht eerder deze maand een bezoek aan de kerk. Vervolgens stuurde hij een bezorgde brief aan de Belgische regering, mede ondertekend door zijn collega Felipe González, de speciale VN-rapporteur voor migrantenrechten. De Schutter had op 12 juli ook een ontmoeting met Mahdi.

Mahdi zei eerder dat de regering in 2000 en 2009 “fouten” heeft gemaakt toen ze collectieve tijdelijke verblijfsvergunningen verleende voor eerdere arbeidsmigranten in Brussel.

Deze keer liet Mahdi herhaaldelijk doorschemeren dat de regering standvastig zou zijn: er zou geen collectieve regularisatie zijn, of herziening van de criteria die worden gebruikt om aanvragen te beoordelen.

“Regularisatie is een uitzonderingsprocedure en moet zo blijven”, zei het kantoor van Mahdi in een verklaring kort nadat de hongerstaking begon. “Door de criteria vast te stellen, zullen er altijd mensen zijn die worden uitgesloten. Elke zaak wordt individueel behandeld, want elke situatie is anders.”

Maandag benoemde Mahdi een neutrale gezant van de Belgische centrale asielautoriteit om de hongerstakers door de bestaande aanvraagprocedure te leiden. Gezien de nijpende gezondheidssituatie krijgen de verzoeken van de stakers voorrang.

De volledige migratiepolitiek van België

Migratie is een beladen probleem voor België, verdeeld genoeg om de regering omver te werpen.

In 2018 stortte de regering van de Belgische premier Charles Michel ineen nadat zijn grootste coalitiepartner, de nationalistische Nieuw-Vlaamse Alliantie, aftrad nadat het Belgische parlement een migratiepact van de Verenigde Naties had gesteund.

Probleem blijf hoog op de kiezerslijst. En het is een bron van twist geweest binnen de regerende zevenpartijencoalitie van België, de zogenaamde Vivaldi-regering, die een ideologisch spectrum bestrijkt.

“Er was het trauma van het migratieprobleem toen de vorige regering eindigde”, zegt Nina Hetmanska, lid van het ondersteuningscomité voor migranten en een doctoraatsassistent aan de Université Libre de Bruxelles, een van de bezette universiteiten.

De huidige regering is nog steeds “zeer fragiel”, voegde Hetmanska eraan toe.

De Franstalige socialistische en Ecolo-partijen, beide links georiënteerd, willen dat Mahdi wordt verwijderd uit zijn gezag over protesterende migranten. Deze week zijn de twee partijen gelijk bedreigd de coalitie te verlaten als er een dode valt onder de hongerstakers. Onder hen hebben de partijen zeven van de twintig ministers van de coalitie in handen, waardoor ze aanzienlijke, maar geen absolute, invloed hebben.

Maar de Vlaamse Socialistische Partij, Vooruit, steunde Mahdi.

“Regularisatie blijft een buitengewone procedure en is een hulpmiddel, geen recht”, zei Ben Segers, een Vlaams socialistisch parlementslid, in juni op de Vlaamse radio.

Ondertussen heeft de Vlaamse Mahdi christen-democratische partij traditioneel een meer rechtse houding ten aanzien van migratie. Zijn partij, samen met de centristische Open Vlaamse Liberalen en Democraten, zijn op hun hoede voor electorale sancties als de migrantenimpasse de regering doet instorten.

Deze kloof wordt alleen maar groter. Afgelopen donderdag hebben Ecolo en de Franstalige socialisten een gezamenlijke open brief aan de federale regering gestuurd, waarin ze haar verzochten de impasse met de hongerstakers te doorbreken en te pleiten voor structurele hervormingen van het migratieproces. Op de vraag of het terugtreden van de regering een crisis zou veroorzaken, zei een woordvoerder van Ecolo eenvoudig: “Er zijn besprekingen gaande. We zijn erg gefocust op de komende uren, die heel belangrijk zullen zijn.”

Maandag sprak De Croo zijn “vertrouwen” uit in Mahdi om de situatie aan te pakken. “Het laatste wat ons gehavende land op dit moment nodig heeft, is een politieke crisis”, zei hij. “Het is onze taak om oplossingen te vinden, niet om problemen te creëren.”