In de Verenigde Staten kwamen Donald J. Trump en Joe Biden ternauwernood overeen om het podium te delen voor een debat.

In België hebben de politici die zondag tegenover elkaar staan ​​in de meest omstreden algemene verkiezingen van het land sinds jaren ingestemd met een realityshow van vier afleveringen die dit weekend werd gefilmd en zich afspeelde in een kasteel – met gracht en al.

De show, een politieke versie van ‘The Bachelor’ genaamd ‘Conclaaf”, waren de Belgen gefascineerd voorafgaand aan de stemming voor de nationale en regionale parlementen van het land. De verkiezingen vallen dit weekend samen met de verkiezingen voor het Europees Parlement, waaraan de 27 landen van de Europese Unie zullen deelnemen.

Net als in veel andere Europese landen is de reguliere politieke macht in België bij de verkiezingen afgenomen. Extreemrechtse groepen zijn in opkomst.

Maar voor België wordt deze dynamiek verder gecompliceerd door de kloof tussen het Franstalige zuiden, Wallonië, en het Nederlandstalige noorden, Vlaanderen.

De verwaandheid van de show concentreert zich op de persoonlijke dynamiek tussen politici die met elkaar concurreren, maar uiteindelijk moeten samenwerken om de opkomst van extreemrechts onder controle te houden. Misschien konden ze, door ze een paar dagen bij elkaar te brengen, enkele verschillen oplossen.

Op zijn minst slaagde de gebeurtenis erin een stem te geven aan de grieven die de extreemrechtse, anti-immigranten- en Vlaamse separatistische partij Vlaams Belang tot koploper bij de verkiezingen maakten. De overwinning van de partij zou een crisis voor België kunnen veroorzaken, aangezien de kwestie van de Vlaamse onafhankelijkheid bovenaan de politieke agenda komt te staan ​​en het land in tweeën dreigt te splitsen.

Of het evenement erin slaagt samenwerking in de echte wereld te vergemakkelijken, is een andere zaak. De reguliere politieke partijen hebben lange tijd moeite gehad om zich op belangrijke momenten te verenigen, en België staat erom bekend dat het er ongewoon lang over doet om wankele meerpartijencoalities te vormen.

De snelle opkomst van het Vlaams Belang maakt deze taak nog urgenter en lastiger.

Tegen de achtergrond van het prachtige terrein en het majestueuze interieur van het kasteel van Jemeppe, een middeleeuws kasteel, organiseerde journalist Eric Goens “Het Conclaaf” voor zeven prominente politici uit het Nederlandstalige gebied van België, Vlaanderen.

Ze gingen wandelen in het bos. Ze koken. Ze eten samen. En ze kregen ruzie.

Er zijn momenten van conflict en verzoening; ongemakkelijke stiltes en nauwelijks verhulde afkeer; zelfs een biechtgesprek alleen in de kapel.

Onder de zeven bevinden zich Tom Van Grieken, leider van het Vlaams Belang; de zittende premier, Alexander De Croo, een liberaal; en Petra De Sutter, lid van de Groene Partij en een van de vicepremiers en hoogste transpolitici in de Europese Unie.

Zijn huisgenoten zijn politiek

Vlaams Belang, wat Vlaams Belang betekent, was een van de eerste partijen in een golf van Europese extreemrechtse partijen die munt sloegen uit het anti-migrantensentiment in heel Europa. Oorspronkelijk heette het Vlaams Blok, de partij promootte de terugkeer van de tweede en derde generatie Belgische migrantenafstammelingen naar hun voorouderlijk thuisland.

In 2004 werd de partij veroordeeld wegens het overtreden van de Belgische antiracismewetten en werd haar deelname aan de verkiezingen verboden.

De partij heeft haar naam en imago veranderd, maar volgens critici hebben er verder geen veranderingen plaatsgevonden. België, een welvarend Noord-Europees land met 11 miljoen inwoners, herbergt een grote migrantengemeenschap, waaronder moslims die oorspronkelijk uit Noord-Afrika komen, die het belangrijkste doelwit van de partij blijven.

Dit zorgde ervoor dat alle andere Belgische politieke partijen beloofden nooit met het Vlaams Belang te zullen regeren. De vraag is of ze die belofte kunnen waarmaken als het Vlaams Belang, zoals voorspeld, op de eerste plaats komt bij de verkiezingen van zondag.

Naast het dringende verzoek wil de partij ook dat Vlaanderen – de noordelijke regio waar zo’n 60 procent van de Belgische bevolking woont – zich afscheidt van de Belgische federale staat en een eigen staat vormt.

De vraag hoe de populariteit van de heer Van Grieken moet worden beheerd, is misschien wel de meest prangende vraag voor Bart De Wever, hoofd van de Nieuwe Vlaamse Alliantie, een conservatieve Vlaams-nationalistische partij. Hij was ook een van de politici die deelnamen aan ‘Het Conclaaf’.

De heer Van Grieken wil dat de twee partijen fuseren, een Vlaamse regering vormen en deze gebruiken als platform om de Vlaamse onafhankelijkheid af te dwingen.

De Wever wil ook de Vlaamse onafhankelijkheid, maar hij noemt het afscheidingsplan ‘een fantasie’. Hij omschrijft zichzelf als een pragmaticus en draait op een platform dat in plaats daarvan meer macht van de Belgische federale regering naar de regio’s, inclusief Vlaanderen, zou overbrengen.

De spanningen tussen de twee mannen culmineren in een kampvuurscène die lijkt op een reality-tv-drama.

Het was avond en de ontspannen meneer Van Grieken zat bij het buitenvuur toen meneer De Wever naar buiten kwam.

‘Heb je hier net een kampvuur aangestoken?’ vroeg de heer De Wever.

“Ja, met de wakkere boeken wil ik verbieden, Bart,” grinnikte meneer Van Grieken.

‘Het lijkt alsof iedereen slaapt,’ zei meneer. De Wever keek ongemakkelijk om zich heen.

‘Ze willen niet met ons omgaan, Bart,’ zei meneer. Van Grieken. ‘Het is jouw lot dat je altijd bij mij terechtkomt.’

Dit is het scenario dat alle politieke instellingen in België willen vermijden. Hoewel De Wever zijn minachting voor het Vlaams Belang deelde, was hij er lange tijd niet zeker van of hij zich aan zijn gelofte zou houden om nooit met de partij te regeren.

In een andere scène confronteert een collega-politicus meneer De Wever: Zou hij echt met het Vlaams Belang naar bed gaan?

“Ik zei net: dat is het niet”, zei dhr. De Wever gaf het uiteindelijk toe. “Ik kan niet samenwerken met iemand die de democratie niet respecteert. Sorry, dat is vrij eenvoudig.”

Deze gesprekken duiden op de intense onderhandelingen die vrijwel zeker na de verkiezingen van zondag zullen plaatsvinden. Voor kijkers biedt de show een kijkje in de politieke onrust in het land.

“Misschien begin je te begrijpen waarom het zo moeilijk is tussen lead één en lead twee”, zei de heer Goens, de gastheer, in een interview. “Het is heel diepgaand, en dat zou je in een normaal debat nooit zien.”

Slecht bloed

‘Het Conclaaf’ laat zien hoe de verschillen tussen leiders in België verder gingen dan alleen de ideologie. Ook de langdurige onderhandelingen na de verkiezingen in het verleden hebben diepe wonden achtergelaten.

Beiden zijn voorstanders van een liberaal economisch beleid, en de huidige premier, de heer. De Croo en dhr. Van De Wever werd verwacht dat hij een natuurlijke politieke partner zou zijn.

Maar tijdens de laatste coalitiebesprekingen vielen de twee uit elkaar, waarbij De Wever De Croo ervan beschuldigde hem op sluwe wijze te ondermijnen.

“Ik keek hier echt niet naar uit, omdat er een dispuut tussen ons was”, zei de heer. De Wever naar de camera voordat hij Mr. De Croo.

Toen de twee mannen eindelijk samen gingen zitten, zei Mr. De Croo probeert hem ervan te overtuigen dat ze deze keer de krachten kunnen bundelen, maar het gesprek keert steeds terug op oude grieven.

“Samenwerken vereist een zekere mate van vertrouwen en betrouwbaarheid”, aldus de heer. De Wever aan dhr. De Croo. “Het is helemaal weg.”

De heer De Croo gaf het uiteindelijk op. “Weet je wat, laat het gewoon zo zijn.”

“Ik denk dat we op het punt komen dat we dingen gaan zeggen waar we spijt van gaan krijgen”, zei hij. De Wever.

De heer De Croo probeert positief af te sluiten.

“Ik ben geen wraakzuchtig persoon”, zei hij, “en als het erom gaat ons land sterker te maken voor alle Belgen en ons land niet te verdelen, dan kunnen we samenwerken.”

Dat valt nog te bezien.