© VideoFlow/stock.adobe.com

Europa als handelscentrum voor imagomisbruik

Volgens de EU-commissie werden in 2021 wereldwijd 85 miljoen afbeeldingen en video’s van seksueel misbruik van kinderen gerapporteerd. Het aantal niet-gemelde gevallen is beduidend hoger. De Internet Watch Foundation heeft in 2021 een stijging van 64% gezien in het aantal bevestigde meldingen van seksueel misbruik van kinderen in vergelijking met het voorgaande jaar. “Europa is nu een centrum geworden voor mensenhandel in beledigende representaties”, zei de federale intimidatiefunctionaris Kerstin Claus van het Duitse persbureau. Als je een toename van het aantal gevallen ziet, rijst de vraag “kunnen we nog iets doen om het gigantische aanbod op internet te bestrijden”.

EU: dader moet makkelijker te pakken zijn

Dit is wat de Europese Commissie nu als haar doel stelt. “De Europese Unie is er niet in geslaagd kinderen te beschermen. Daarom is de voorgestelde wetgeving ongekend en hard. Het is bedoeld om Europa in de voorhoede te plaatsen in de strijd tegen online kindermisbruik”, zei EU-commissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson gisteren op een persconferentie. Volgens Johansson zijn de daders vaak mensen die het kind vertrouwt. “En deze misdaden blijven heel vaak in het ongewisse totdat de daders ze online publiceren.” Het zijn vaak foto’s en video’s die strafrechtelijke vervolging mogelijk maken. Om daders in de toekomst beter te kunnen pakken, komt er naast nieuwe zoek- en meldplichten voor Google en Co. een EU-centrum dat onder meer voor de juiste technologie zal moeten zorgen.

Controversiële technologie

Hoe deze technologie precies werkt, blijkt niet uit het wetsontwerp, maar – de Commissie benadrukte – de technologie mag geen andere informatie extraheren dan de informatie die wijst op de verspreiding van beledigend materiaal. Inhoud die bekend is uit eerdere onderzoeken, wordt gefilterd met behulp van zogenaamde “hashes”, evenals inhoud die lijkt op bekende afbeeldingen van kindermisbruik. Bovendien moet een zogenaamde behandeling worden gevolgd – dat wil zeggen, wanneer een volwassene met de bedoeling om te misbruiken contact opneemt met een minderjarige. Software moet ook zo worden ontworpen dat er zo min mogelijk inbreuk wordt gemaakt op de privacy van gebruikers.

Privacy-advocaat slaat alarm

Gegevensprotectionisten zijn niet zo zeker van deze belofte. Met name het feit dat alle berichten – ook privéberichten – werden doorzocht en dat lidstaten bedrijven hierop mochten aanspreken. “Natuurlijk moeten we kinderen beschermen tegen misbruik en stoppen met de verspreiding van dit walgelijke materiaal”, schreef SPD-lid Tiemo Wölken op Twitter. Dit vereist meer middelen voor de politie, meer samenwerking, maar er is geen hoofdsleutel voor alle berichten die online worden verzonden. Hij beschreef de geplande technologie als “spionagesoftware” en “horrorfilters”. “Gegevensbescherming en privacy zijn niet aanwezig als onze persoonlijke communicatie wordt gefilterd”, zegt Wölken. Piratenpartij Europarlementariër Patrick Breyer vergeleek de technologie op de Belgische radio met het openen en lezen van elke brief door een postbode.

Massale interventie in persoonlijke communicatie gevreesd

Groen parlementslid Konstantin von Notz uitte ernstige twijfels dat de voorgestelde procedure, met name de geplande verplichtingen aan bedrijven, in overeenstemming is met de toepasselijke Europese en Duitse basisrechten en de jurisprudentie van het HvJ. FDP-parlementslid Moritz Körner had het zelfs over “Stasi 2.0”. Begin maart hadden 47 organisaties brandbrieven geschreven aan de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen en commissaris voor Binnenlandse Zaken Johansson, waaronder de Digital Society Association, waar Tom Jennissen is gevestigd. Hij waarschuwde voor een grote en onevenredige verstoring van de communicatie en vreest dat zelfs versleutelde communicatie kan worden verstoord op basis van algemene verdenking.

EU verwijst naar risicoanalyse

Volgens een bericht van de Belgische radio probeert de EU-commissaris de angst weg te nemen. Daarom zou uitgebreide en permanente chatcontrole niet moeten bestaan. In plaats daarvan moeten serviceproviders worden gevraagd een risicoanalyse uit te voeren om erachter te komen in hoeverre ze door het probleem worden getroffen. De analyse moet vervolgens worden besproken met de nieuw opgerichte onafhankelijke autoriteit. Vervolgens wordt besloten of het platform voor een beperkte tijd controle over de chat moet uitoefenen of niet. “Als je een speld in een hooiberg zoekt, heb je een magneet nodig. En een magneet ziet alleen de naald, niet het hooi”, zegt Johansson.

Heiligt het doel de middelen?

Het is de vraag of de nieuwe technologie eigenlijk alleen criminele inhoud filtert. In ieder geval kan de angst dat onschuldige foto’s van recente gezinsvakanties of sexting-content die jonge stellen op grond van een overeenkomst naar elkaar sturen, aan de politie worden doorgegeven, niet worden genegeerd. In dit verband benadrukte het directoraat-generaal van Europarlementariër Pascal Arimont: “De dan gebruikte technologie moet zodanig zijn dat vakantiefoto’s niet als misbruik worden herkend. De technologie moet dienovereenkomstig worden ontwikkeld.” Om het voorstel van de Commissie uit te voeren, moeten de EU-lidstaten en het Europees Parlement echter eerst het wetsontwerp goedkeuren. Het is afwachten hoe de vooruitgang zich zal ontwikkelen.

Miriam Montag, redactie van beck-aktuell, 12 mei 2022 (compleet met dpa-materiaal).