Met eenzame straten en ommuurde gevels, Doel, naar het noordenAntwerpen, is de bekendste “spookstad” van België. Maar sommige van de bewoners – vandaag 21 – hebben nu hoop dat hun stad herboren wordt. Dit zou een dramatische ommekeer zijn voor een plaats die gestaag is ontruimd sinds het einde van de jaren zeventig, toen de bevolking 60 keer groter was. Het kleine Vlaamse stadje, vooral bekend vanwege het huisvesten van een kerncentrale, geïsoleerd in een polder aan de oevers van de Schelde, werd het slachtoffer van een project om de gigantische haven van Antwerpen uit te breiden. De inwoners moesten vluchten… maar zagen nooit het daglicht.

LEES OOK – Spooksteden in Spanje proberen te herstellen, tien jaar na de crisis

Gevolgen: het is een speeltuin geworden voor graffitikunstenaars, maar ook een soort onnatuurlijke attractie voor nieuwsgierige toeristen en “stadsverkenner” komen om zichzelf te filmen in verwoeste gebouwen. De politie patrouilleert regelmatig om vandalisme te voorkomen en de installatie van illegale krakers te voorkomen. Alleen een kerk en twee cafés – waaronder een met een 17e-eeuwse fabriek – herinneren bezoekers eraan dat het dorp niet helemaal verlaten is.

LEES OOK – De vernietiging van Pirou’s spookdorp begint

“Het is geen spookstad… Natuurlijk, als je hier op zondag komt, of vooral ’s avonds, dan zie je lege huizen en dat is wat dit soort opmerkingen maakt”, legt een bewoonster, Liese Stuer, uit. “Het is heel belangrijk dat mensen weten dat we hier nog kunnen blijven en ons kunnen komen settelen”, hij voegde toe. De 37-jarige, lerares Nederlands voor buitenlanders en freelance grafisch ontwerper, verhuisde vijf jaar geleden naar Doel, waar haar man al woont. Als kind ging hij er met zijn grootouders, die vlakbij woonden, en hij herinnert zich de plek als een populaire bestemming voor een frisse neus in het groen.

Project geannuleerd in 2016

Maar het lot van Doel verslechterde eind jaren negentig, toen de Belgische autoriteiten besloten om een ​​deel van de stedelijke gebieden rond de haven van Antwerpen – de op één na grootste van Europa – over te nemen en te slopen om een ​​nieuw containerdok te bouwen. Als het grootste deel van de bevolking vertrekt, blijven een paar loyalen en besluiten het project voor de rechtbank te dagen, terwijl ze straatkunst promoten om lege huizen op te fleuren.

Na een reeks kronkels en bochten in de rechtbank werd in 2019 de overwinning behaald toen de Vlaamse lokale overheid ervoor zorgde dat het dorp kon worden verdedigd. Drie jaar eerder, in 2016, had de Belgische Staatsraad het havenuitbreidingsproject geannuleerd, op basis van een beslissing van Hof van de Europese Unie die aandrong op het noodzakelijke behoud van de moerassen aan de oevers van de Schelde.

Liese Stuer legt uit dat ze in Doel woont voor de natuur, en voor de saamhorigheid en verbindingen die tussen de bewoners zijn gemaakt. “Het groen dat je hier in de zomer ziet is echt mooi (…) dit is de plek waar ik wil dat mijn zoon opgroeit, vervolgde de grafisch ontwerper. En dan voel ik me niet geïsoleerd, helemaal niet, de sfeer is hier heel warm. Over de vorm van de heropleving van de plek lopen de gesprekken tussen de autoriteiten en de bewoners. In december presenteerde de gemeente plannen die erop gericht zijn om geleidelijk nieuwe bewoners te verwelkomen en gestrande oude schepen te renoveren, terwijl een nieuw dok wordt gebouwd voor de behoeften van het havenverkeer.

Havenactiviteiten 24 uur per dag

“We weten dat het dorp niet zal verdwijnen… Het heeft wel het imago van een spookstad, maar dat zou niet zo moeten zijn”, verzekerde Matthias Diependaele, Vlaams minister van Financiën en Vastgoed. De Vlaamse overheid bezit nu op één na alle huizen. “Het moeilijkste is dat we zeker weten dat er naast de deur 24 uur per dag, zeven dagen per week havenactiviteit zal zijn”, hij voegde toe.

In dit stadium is er geen vast tijdschema, het is gewoon een kwestie van beslissen over een project in de komende weken of maanden om Doel nieuw leven in te blazen. “Ik hoop echt dat ze evolueren in de richting van een terugkeer naar een normaal dorp, natuurlijk met de littekens… Ze zullen altijd zichtbaar zijn, deze littekens van het verleden”, lache Liese Stuer.