Eén ding zouden de Europese wetgevers moeten weten over de man die vermeend Qatari-geld drijft en invloed uitoefent in het hart van de EU: hij deinst voor niets terug.

Bovendien kunnen ze eindigen als personages in een misdaadthriller, geschreven door de persoon die ze heeft opgesloten.

De Belgische onderzoeksrechter Michel Claise, wiens rol vergelijkbaar is met die van Amerikaanse openbare aanklagers, was zaterdagavond samen met de voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, aanwezig toen de politie een inval deed in het huis van het Belgische EP-lid Marc Tarabella. Op maandag, toen POLITICO-verslaggevers probeerden te achterhalen welk kantoor in het Parlement in Brussel was binnengevallen in het escalerende Qatar-onderzoek, vertelden veiligheidsfunctionarissen hen dat “rechters” binnen aan het werk waren.

In een reeks invallen die dinsdag werden voortgezet, hebben Claise en zijn team 1,5 miljoen euro in contanten veiliggesteld en zes mensen gearresteerd op beschuldigingen van corruptie, witwassen van geld en criminele organisatie. Een van de verdachten is Eva Kaili, een Griekse Europarlementariër die vicevoorzitter van het Europees Parlement was tot haar titel dinsdag werd ontnomen. Het onderzoek richt zich op groepen die hun positie in het parlement zouden kunnen gebruiken om de belangen van Qatar te behartigen. Kaili zegt onschuldig te zijn en woensdag terecht te staan.

Als er andere mensen bij betrokken zijn, moeten ze zich zorgen maken. In de eindeloze gangen van het Justitiepaleis in Brussel staat Claise bekend als “The Sheriff” omdat ze haar doelen meedogenloos nastreeft. Misschien wel het meest zorgwekkend voor alle parlementsleden en assistenten die mogelijk nog steeds zijn doelwit zijn, is hoeveel hij lijkt te genieten. “Bingo!” was zijn reactie op succesvolle invallen in andere zaken, zei hij onlangs interview: “Dat is heel leuk.”

Het is dit “plezier” dat Claise onderscheidt, zei John Crombez, die tussen 2011 en 2014 de Belgische minister van Buitenlandse Zaken voor fraudebestrijding was.

“Veel andere mensen op dit gebied zijn stil en bescheiden, hij niet. En dat zou hij niet moeten doen, ik heb het nooit als buitengewoon ervaren’, zei Crombez tegen POLITICO. “Hij is als een onderzoeksrechter entertainer. Het was ongelooflijk. Hij steekt gewoon boven alles uit, en het komt allemaal voort uit deze diepgewortelde sociale zorgen. Dat maakt het zo bijzonder.”

Een revolutionaire humanist

De biografie van Claise leest als een aanklager die de misdaad bestrijdt vanuit een centrale casting. Zijn jonge ouders lieten hem als baby achter in een mand bij de bakkerij van zijn grootouders in de Brusselse voorstad Anderlecht, vertelde hij. Le Soir in 2020. Ze groeide op met brood snijden voor school en zoveel boeken lezen als ze kon. Zijn vader wilde nooit deel uitmaken van zijn leven en zijn relatie met zijn moeder, die inmiddels overleden is, was “erg moeilijk”.

Hij noemde Franse revolutionaire humanistische waarden als zijn leidende principes. Voor hem heeft financiële misdaad een fundamenteel aspect van de samenleving vernietigd. “Witteboordencriminaliteit is een kanker van de democratie”, schreef Claise in een van zijn boeken, “Le Forain(showman).

In de modieuze boekwinkel van Filigranes, die zich richt op de intellectuele elite van de Europese Unie, vind je Claise’s roman over haar eigen misdaadbestrijding. “Hij heeft twee delen in zijn leven: persoonlijk en professioneel”, zegt boekhandeleigenaar Marc Filipson, een vriend. “Toen hij hier was, had hij geen telefoon, niets.”

Op de aanklacht van Claise staat wie de afgelopen twee decennia Belgische witteboordencriminaliteit heeft gepleegd: onder meer de lokale banken Fortis en Belgolaise en verzekeringsmaatschappij AGF, maar ook multinationals en Belgische royalty’s. In 2019 dwong hij de Britse bank HSBC tot het betalen van een Belgische recordboete van 295 miljoen euro voor belastingontduiking, witwassen en diverse andere misdaden. Een andere bijnaam voor Claise is ‘Mr. Honderden Miljoenen,’ vanwege al het geld dat hij meebracht voor het land.

“Hij geeft gewoon niet om de orde van grootte van zijn tegenstanders”, zei Crombez. “Zo werkt hij: hij wordt niet snel bang.”

Operatie nul

Claise staat in België bekend om het opvolgen van dossiers, zelfs de meest gevoelige. Zijn achtervolging van een witwasbende bij een Belgische voetbalclub, genaamd “Operation Zero”, bracht de hele voetbalwereld op zijn kop, die nauw verbonden is met het Belgische bedrijfsleven en de politiek. Gevoelige diplomatie deert hem evenmin uitstoten een internationaal arrestatiebevel voor de hoofden van de Libische Investeringsautoriteit wegens hun vermeende banden met Euroclear, een financiële instelling met hoofdkantoor in Brussel.

Een van de grootste operaties was het toezicht houden op de ontmanteling van de versleutelde dienst van SKY ECC, die leidde tot de arrestatie van tientallen drugsdealers en vermoedelijke criminelen. De inval was de grootste die ooit is uitgevoerd door politie en aanklagers tegen drugskartels in het land, het belangrijkste cocaïnehandelspunt in Europa.

De dramatische tussenkomst van Claise heeft ervoor gezorgd dat de Europese instellingen met hoofdkantoor in Brussel haast hebben om uit te leggen waarom er een Belgische functionaris nodig was om de corruptie in het hart van de Europese democratie aan het licht te brengen. Er wordt een onderzoeksvloot gelanceerd te midden van oproepen tot institutionele hervormingen, onder meer door de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen.

Zijn karakter en de publieke tamtam van zijn prestaties waren erg onBelgisch, aangezien Belgen over het algemeen wordt geleerd om bescheiden te zijn over elke individuele prestatie. Als gastland van de EU kan België zich soms voelen als een David die vecht tegen reuzen van Russische of Chinese spionage, terrorisme of corruptie in de internationale instellingen die hen ontvangen.

Nu maakte de roem die het onderzoek opleverde de Belg tot iets om trots op te zijn in de ogen van de wereld. Dagenlang besteedden Belgische media aandacht aan de zaak en smullen van de details – inclusief hoe lang het zou duren om het uit te zoeken. grote sommen contant geld werden in beslag genomen – waarvan sommige eruit zien alsof ze rechtstreeks uit een van Claise’s eigen misdaadromans komen.

“De Belgische justitie doet wat op het eerste gezicht het Europees Parlement niet doet”, zei de Belgische premier Alexander De Croo dinsdag in zijn eerste opmerkingen over het schandaal. “Het Europees Parlement heeft veel manieren om zichzelf te besturen. Het blijkt dat dit grotendeels een systeem van zelfregulering is op basis van vrijwillige inspanning, wat duidelijk niet genoeg is.”

Maar de pauw was ironisch voor Claise, die zucht in oktober, wanneer de Belgische politie over onvoldoende middelen beschikt en moderne hightech-corruptie bestrijdt met behulp van “katapulten”. Eerder dit jaar zei hij dat de Belgische regering “voor Xanax ging in plaats van Viagra”. Nu het Europees Parlement vindt hij slapend op zijn werk.

Clothilde Goujard, Pieter Haeck en Sarah-Taïssir Bencharif hebben verslag uitgebracht.