De Belgische Arbeiderspartij (PTB) is momenteel de derde grootste partij van het land en de snelst groeiende linkse kracht in Europa. Ledenaantal stijgt: voor de financiële crisis had PTB zo’n 800 leden, nu zijn dat er 25 000. Hoe regelt PTB het?

We hebben het vernieuwingsproces doorlopen. Aan de ene kant willen we onze principes en ons kompas voor verschillende samenlevingen behouden, aan de andere kant willen we niet meer te dogmatisch zijn. De geest van optimisme komt voort uit het aanwezig zijn in het bedrijf en de stad. Een ander punt is dat we onze communicatie centraal stellen op digitaal. We hebben een revolutie nodig. Het kapitalisme heeft geen toekomst, noch voor de mens, noch voor de natuur.

PTB wil niet langer dogmatisch zijn. Hoe komt dit dogmatisme tot uiting? Wat doe jij vandaag anders?

We zijn te leerzaam, te gesloten. Zo praat je tegen mensen, maar luister je niet naar ze. En dat betekent zeker niet dat de perspectieven van de rechtvaardige samenleving of socialisme 2.0 helemaal verkeerd zijn. Nee helemaal niet. De vraag is natuurlijk: waarom bereiken we de mensen niet? Als we in 2003 zeer slechte verkiezingsuitslagen hebben, hoe komt dat dan? We moeten onze politieke doelen concreet aan de mensen overbrengen. We zijn begonnen met de dagelijkse problemen van mensen, met zoiets als afvalinzameling.

Wat betekent het in deze context dat de PTB in 2008 werd opgestart om beter in te spelen op de noden van de Belgische arbeidersklasse? Wordt dat als communistische partij niet altijd gedaan?

Natuurlijk waren we in het verleden ook aanwezig in de strijd van arbeiders en bedrijven. We vechten altijd. Niet alles wat we doen is fout. Maar we zijn ons meer gaan mengen in het maatschappelijk debat. Zeg dus niet zomaar van buitenaf: wij weten hoe het moet. En dan krijg je een paper van vijf pagina’s waarin wordt uitgelegd waarom Marx gelijk had. Onze verkiezingsposters zijn niet langer een marxistisch handboek, ze waren te veel uit de jaren negentig.

Er wordt gezegd dat de PTB-taal is veranderd. Kan het worden bepaald?

Op dit gebied laten we ons leiden door de Italiaanse revolutionair Antonio Gramsci. Taal is een belangrijk element in de politieke strijd om culturele hegemonie. Welke taal gebruik je? Hoe? Vandaag zitten we dichter bij de pols van de arbeidersklasse, een voorbeeld hiervan is de belastingmiljonair. We zeggen geen vermogensbelasting omdat iemand het verkeerd zou kunnen begrijpen en zou denken dat we het spaargeld van werknemers willen. We zeggen miljonairsbelasting, omdat mensen dan weten dat het niet de bedoeling was.

Is er een werknemersquotum bij PTB?

In de nationale raad van onze partij, ja. Maar ook zonder quotum denken we erover na, bijvoorbeeld bij verkiezingen. Vier van de twaalf leden van ons nationaal parlement in de Belgische Bondsdag zijn arbeiders. Gaby Colebunders werkt in een Ford-reparatiewerkplaats, Nadia Moscufo werkt in een supermarkt, Maria Vindevoghel maakt vliegtuigen schoon, Roberto D’Amico is van werktuigbouwkunde. Dit is zeer ongebruikelijk voor het Parlement. Het zijn bijna allemaal juristen of CEO’s.

Vandaag bedreigt de verschuiving naar rechts in België de verworvenheden van de arbeidersbeweging. Het stakingsrecht ligt onder vuur. Waar gaat het allemaal om?

Dit is heel erg vervelend. We hadden verschillende gevallen in België waar vakbondsleden werden gestraft voor het uitoefenen van hun recht om te staken. Ook bij supermarktketen Delhaize nemen we de politievoorzorgsmaatregelen in acht. De politie heeft de vakbond verhinderd actie te ondernemen. We hebben te maken met politieke repressie. De situatie is zeer ernstig. Als partij steunen we alle vakbondsacties tegen deze beperkingen en werken we in het parlement tegen deze ontwikkelingen. De vakbonden in België zijn sterk en de strijd voor onze grondrechten is existentieel. Ook in Frankrijk is er een trend en ik heb gelezen over het verbod op het voorkomen van demonstraties in Duitsland. Als linkse partij moeten we deze strijd voor fundamentele vrijheden omarmen.

Welke rol speelde het netwerk van verschillende nationale partijen op de weg naar een socialistisch Europa?

Ik geloof dat we in Europa meer samenwerking en netwerken tussen linkse partijen nodig hebben, omdat er op Europees niveau kapitalistische vakbonden zijn. De Europese Ronde Tafel voor Industriëlen, Europese Bedrijven enzovoort bestaat sinds de jaren zeventig op Europees niveau. De organisaties van het kapitaal hebben zich verenigd. Als linkse partij hebben we meer netwerken nodig, niet alleen om van elkaar te leren, maar ook om samen op te treden – bijvoorbeeld tijdens de solidariteitsbeweging met Griekenland in 2015. Ik kan me vandaag een belastingmiljonairsbeweging op Europees niveau voorstellen. Als politieke tegenstanders zich verenigen, moeten wij ons ook tegen hen verenigen.

Hoe kan de hegemonie van rijke landen in de EU worden doorbroken, ook met het oog op Griekenland?

Eigenlijk is dit in de eerste plaats een klassenkwestie, geen nationale kwestie. Je hebt ook rijke zakenlieden in Griekenland die net zoveel profiteren van het huidige EU-model als zakenlieden in Duitsland. Of het nu gaat om bondskanselier Olaf Scholz of de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, ze willen hetzelfde bezuinigingsbeleid voeren.