Thierry Moser, katholieke priester en exorcist, heeft een dubbele missie: de kwelling van mensen verzachten door middel van gebed – en oude clichés uitdagen over een praktijk die hij ziet als het antwoord op een zeer moderne kwaal.

Moser, oorspronkelijk opgeleid in de klinische psychologie, werd in 2009 tot priester gewijd en presideert in de Belgische hoofdstad, waar hij jaarlijks exorcismen uitvoert voor ongeveer 200 parochianen – en moeite heeft om aan de vraag te voldoen.

Wat hebben ze gemeen? “Iedereen voelt zich aangevallen door de duivel en wil bevrijd worden”, vertelde hij aan AFP in een interview dat samenviel met het bezoek van paus Franciscus aan het land.

De belangstelling voor exorcismen is de afgelopen decennia nieuw leven ingeblazen.

In 2014, een jaar nadat paus Franciscus werd gekozen, erkende het Vaticaan officieel de Internationale Associatie van Exorcisten – wat volgens deskundigen een pauselijke zegen is.

Tegenwoordig is de praktijk van exorcisme gebruikelijk in België, waar bisschoppen in de acht katholieke bisdommen van het land elk een priester hebben gemandateerd om exorcismesessies te verzorgen.

Er zijn geen algemene cijfers over het aantal mensen dat exorcisme uitvoert in het land.

Maar het Vlaamse klooster in Averbode in het noordoosten van België is uitgegroeid tot het epicentrum en ontvangt jaarlijks meer dan 1.000 verzoeken volgens Kristof Smeyers, die onderzoek doet naar de geschiedenis van magie, wetenschap en religie aan de Katholieke Universiteit van Leuven.

Mensen uit alle lagen van de bevolking komen naar Moser voor hulp, zei hij. Er zijn mensen die katholiek zijn, maar er zijn ook mensen die dat niet zijn.

Moser ontving het in een kamer ter beschikking gesteld door religieuze autoriteiten in de arbeiderswijk Marollen in Brussel, met een team van vijf personen dat een ‘exorcisme-bediening’ organiseerde, opgezet met de zegen van de katholieke hiërarchie.

“Onze eerste zorg is om mensen zonder oordeel te verwelkomen”, zei hij.

Hun ‘duivel’ neemt vele vormen aan.

Velen krijgen te maken met tegenslagen in hun persoonlijke of professionele leven. Anderen worstelen met fobieën, nachtmerries of lichamelijke symptomen, variërend van onverklaarbare pijn tot tinnitus.

‘Ik heb het gevoel dat we een soort veldhospitaal voor de kerk zijn’, mijmerde Jacques Beckand, een diaken die in de Franse stad Lyon een opleiding tot exorcisme heeft gevolgd en zich een jaar geleden bij Mosers team voegde.

“We zien mensen die worstelen met ernstige spirituele uitdagingen en verleidingen, en we proberen hen zo goed mogelijk genezing te brengen.”

– ‘Geen tovenaar’ –

Sinds de begindagen van het christendom werd de praktijk van het uitwerpen van demonen door middel van exorcisme door Jezus Christus en zijn discipelen gebruikt in overeenstemming met de evangeliën.

Dit werd in de 20e eeuw door de Kerk afgekeurd – totdat het weer onder de publieke aandacht kwam met de release van William Friedkin’s blockbuster ‘The Exorcist’ in 1973.

“Zodra de film in de bioscoop verscheen, was er plotseling een trend waarbij mensen uitdrijvingen eisten of zich bezeten voelden – of dachten dat iemand in hun familie bezeten was”, zei Smeyers.

Een tweede factor achter deze opleving is de opkomst van televangelisatie in de VS sinds de jaren tachtig, met zeer theatrale uitdrijvingen die in het openbaar worden uitgevoerd door geestelijken van verschillende protestantse geloofsovertuigingen.

“De katholieke kerk voelt enige druk van de evangelische beweging” met haar “idee dat je van het kwade verlost kunt worden als je het gevoel hebt dat je een zondig leven leidt”, zei Smeyers.

Binnen het team van Moser in Brussel volgden exorcismen een specifiek patroon.

Ten eerste het voorbereidende gebed onder de officieren, die in teams van twee werken.

Daarna gaat de gebedssessie verder met de persoon die hulp zoekt, soms is zingen ook inbegrepen.

Het middelpunt van deze praktijk is de plechtige lezing van een tekst die bekend staat als de Grote Ritus van het Exorcisme, die alleen kan worden afgekondigd met de uitdrukkelijke toestemming van de katholieke hiërarchie.

‘Wij zijn geen tovenaars,’ zei Beckand. “We hebben geen trucjes of magische formules. Maar wat wij doen is het herstellen van de relatie van de mensheid met God.”