BRUSSEL — Moeten sleutelfiguren die beschuldigd worden van corruptie in het Europees Parlement gearresteerd worden of niet?

Die vraag vormt de kern van het schandaal dat bekend staat als Qatargate – de ernstigste beschuldigingen van corruptie die de instellingen van de Europese Unie in tientallen jaren hebben getroffen. In een uitgebreid Belgisch politie- en inlichtingenonderzoek zijn diplomatieke en overheidsfunctionarissen beschuldigd van het doorsluizen van betalingen naar leden van het Europees Parlement in ruil voor het beïnvloeden van beslissingen ten gunste van Qatar en Marokko.

In januari hebben de Belgische autoriteiten een landelijke kennisgeving gedaan voor de arrestatie van de Qatarese minister van Arbeid Ali Bin Samikh Al Marri, zijn assistent Bettahar Boudjellal en de Marokkaanse ambassadeur in Polen, Abderrahim Atmoun, volgens een Belgisch politierapport ingezien door POLITICO.

Later die maand beval Michel Claise, destijds de belangrijkste onderzoeksrechter in de zaak, dat het arrestatiebevel werd ingetrokken.

Later op de dag werden nieuwe arrestatiebevelen uitgevaardigd voor twee Qatarese regeringsvertegenwoordigers, waarvan er slechts één weer werd ingetrokken.

Als dat verwarrend klinkt, is dat omdat het zo is. Deskundigen geraadpleegd door POLITICO zeiden dat het plotseling uitvaardigen en intrekken van arrestatiebevelen niet gebruikelijk is.

“Het is zeer ongebruikelijk om een ​​nationaal bericht uit te vaardigen voor de arrestatie van iemand en dit slechts een week later in te trekken, tenzij de persoon door de politie is gevonden of als iets in het onderzoek de leiding volledig uit het oog verliest,” zei Anthony Rizzo. , een advocaat en hoogleraar rechten aan de Brusselse ULB-universiteit die soms Claise confronteert.

‘Criminele activiteit’

In het geval van Atmoun heeft Claise op 5 januari voor het eerst een verzoek ingediend bij de Franse autoriteiten om de bezittingen van de Marokkaanse diplomaat in Frankrijk te bevriezen, inclusief driesterrenhotels en appartementen, evenals eventuele bankrekeningen die hij mogelijk heeft, zo blijkt uit de documenten.

De volgende dag volgde hij met een landelijke kennisgeving voor de arrestatie van Atmoun. Het arrestatiebevel van Boudjellal en Al Marri werd op 11 januari uitgevaardigd.

Claise stelde vervolgens op 12 januari documenten op om een ​​Europees arrestatiebevel en een rode kennisgeving van Interpol voor Atmoun aan te vragen, volgens documenten die POLITICO had ingezien.

Het verzoek van Claise beweert dat “als onderdeel van zijn activiteiten binnen de criminele organisatie, de corrupte heer Atmoun geld heeft ontvangen van de Marokkaanse autoriteiten om verschillende corruptiedaden tegen ambtenaren (leden van het Europees Parlement) of hun assistenten voort te zetten om zo beslissingen te beïnvloeden. . in het parlement steunt het koninkrijk Marokko.” [Parentheses in original.]

De arrestatiebevelen van de drie mannen werden op 18 januari ingetrokken. Maar dat betekent niet dat ze niet langer gewenst zijn.

Nog steeds gewenst?

Diezelfde dag werden officiële Belgische arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen Boudjellal en Al Marri, zo blijkt uit documenten die POLITICO heeft ingezien. Een arrestatiebevel verschilt van een arrestatiebevel omdat een arrestatiebevel betekent dat de betrokkene gevangen kan worden gezet, in plaats van preventief vastgehouden te worden gedurende maximaal 48 uur.

Twee maanden later vroegen aanklagers de politie in het buitenland om hulp. Ze verzochten om een ​​Europees arrestatiebevel en een rode kennisgeving van Interpol tegen Al Marri en Boudjellal op beschuldiging van corruptie, het witwassen van geld en deelname aan een criminele organisatie. In het verzoek is bepaald dat Qatar en Marokko niet op de hoogte mogen zijn van de rode waarschuwing.

Op dat moment hadden de autoriteiten ook een nieuw nationaal bericht uitgevaardigd voor de arrestatie van Boudjellal en Al Marri in België, volgens documenten die POLITICO had ingezien.

Maar daar houdt het heen en weer niet op. Op 16 mei van dit jaar trok Claise tijdelijk de nationale en internationale kennisgeving van de arrestatie van Al Marri in. Uit het document blijkt niet duidelijk of deze regel later opnieuw werd geïmplementeerd.

De grote vraag is waarom aanklagers steeds van gedachten veranderen. Er doen verschillende geruchten de ronde, maar er is nog niets bevestigd.

Vrijdag, Belgische media beweerde Het arrestatiebevel van Al Marri is ingetrokken in ruil voor de hulp van Qatar bij de onderhandelingen over de vrijlating van Olivier Vandecasteele, een Belgische hulpverlener die al meer dan een jaar in Iran vastzit.

Later diezelfde dag zei premier Alexander De Croo: “Er is nooit enig verband geweest met een andere zaak die de vrijlating van Olivier Vandecasteele” of de drie andere Europese burgers zou rechtvaardigen. binnenkort door Iran vrijgelaten Dan. Hij voegde eraan toe dat Oman, en niet Qatar, de onderhandelingen faciliteerde.

Diplomatieke immuniteit

Wat de mogelijke arrestaties nog ingewikkelder maakt, is het feit dat Al Marri en Atmoun aanspraak kunnen maken op diplomatieke onschendbaarheid. De minister van Arbeid van Qatar zou mogelijk beschermd kunnen worden tegen arrestatie als hij namens zijn land naar het buitenland reist, terwijl Atmoun zou worden vrijgesteld van vervolging als ambassadeur als hij wordt aangetroffen in Polen, waar hij officieel is gevestigd.

Het Europese arrestatiebevel tegen Atmoun kan echter “zonder voorwaarden worden uitgeoefend in elk land van de Europese Unie, behalve in Polen”, aldus Jessica Finelle, een Franse strafrechtadvocaat.

Sinds het schandaal afgelopen december aan het licht kwam, heeft Al Marri officieel geen voet meer in de Europese Unie gezet. Maar dat heeft hij wel gedaan op reis naar Jordanië om zijn Palestijnse tegenhanger te ontmoeten; bezocht Marokko; en ook naartoe reizen Geneve, Zwitserland in juli, toen hij voorzitter was van de 111e conferentie van de Internationale Arbeidsorganisatie – een VN-orgaan met een mandaat om sociale en economische rechtvaardigheid te bevorderen door internationale arbeidsnormen vast te stellen.

Atmoun, van zijn kant, “bracht veel tijd door in zijn woning” nadat het nieuws over het corruptieschandaal naar buiten kwam, volgens een vrijgegeven rapport van de Belgische geheime dienst, onder meer in politiedocumenten die POLITICO had ingezien. Hij was van plan de nieuwjaarsvakantie in Marokko door te brengen, maar keerde vroeg naar huis terug en hield de datum van zijn vlucht geheim. Het rapport voegde eraan toe dat hij zijn haast toeschreef aan de slechte gezondheid van zijn moeder.

Interpol weigerde commentaar te geven op de vraag of er voor de drie mannen een rode waarschuwing was afgegeven. Europol en Eurojust, de instanties die verantwoordelijk zijn voor Europese arrestatiebevelen, hebben vragen doorverwezen naar het Belgische federale parket, maar hebben niet gereageerd op verzoeken om commentaar.

Ook het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken weigerde commentaar te geven. Atmoun, Boudjellal, Al Marri en de Qatarese en Marokkaanse ambassades hebben geen verzoeken om commentaar geretourneerd. Dat is precies wat de Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken heeft gedaan afgewezen de betrokkenheid van het land bij het Qatargate-schandaal. Qatar verwerpt de beschuldigingen dat het zich mengt in de democratie van de Europese Unie.