Kleine landen hebben soms de grootste ambities.

Na tien jaar aan het roer te hebben gestaan ​​van het Groothertogdom, met een bevolking van slechts 650.000 inwoners, gaat de Luxemburgse premier Xavier Bettel een onzekere toekomst tegemoet.

Uit opiniepeilingen blijkt dat hij tijdens de algemene verkiezingen van dit weekend tegen alle verwachtingen in strijdt, waarbij de Christelijke Sociale Volkspartij (CSV) op koers ligt om Bettels liberale groep aanhangers uit de regering te verdrijven.

Als hij de verkiezingen verliest, zal hij zich aansluiten bij een hele reeks werkloze voormalige leiders en andere potentiële kandidaten die strijden om de grootste baan in de politiek van de Europese Unie.

Velen van hen komen, net als Bettel, uit een kleine groep buurlanden die bekend staan ​​als de Benelux (België, Nederland en Luxemburg).

De drie Benelux-landen behoorden tot de zes stichtende lidstaten van de EU. Ze hebben lange tijd genoten van wat sommigen beschouwen als een buitensporige invloed op de werking van het blok in de decennia sinds de vorming ervan, en hebben onder meer veel sleutelposities ingenomen in de topinstellingen van de Europese Unie.

Charles Michel, voormalig premier van België, is momenteel voorzitter van de Europese Raad en vertegenwoordigt de lidstaten. Jean-Claude Juncker, de voorganger van Bettel in Luxemburg, was tot 2019 voorzitter van de uitvoerende macht van de EU, de Europese Commissie.

Nog voordat de verkiezingsuitslag bekend werd gemaakt, circuleerde Bettels naam als diplomaat en ambtenaar in Brussel, een oorlogsspel dat zich zal afspelen na de Europese verkiezingen van volgend jaar juni.

Traditioneel is de puzzel een lang proces dat neerkomt op zeer politieke discussies over geheime deals die topposities opleveren.

Een potentiële kans voor Bettel is de rol van de hoofddiplomaat van de Europese Unie, officieel bekend als de Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid.

Bettels laatste reis naar de Balkan heeft aandacht gekregen in diplomatieke kringen, evenals zijn tweedaagse bezoek aan een bijeenkomst van Europese leiders in Granada, slechts enkele dagen voor de verkiezingen van dit weekend.

In theorie is Bettel duidelijk geschikt voor een representatieve rol op hoog niveau. Na tien jaar tientallen Europese Raden te hebben bijgewoond, kent hij de gevoeligheden van de andere 26 hoofdsteden op het gebied van buitenlands beleid.

Maar er zijn ook twijfels. De hoofddiplomaat van de EU zal zijn woorden zorgvuldig moeten kalibreren en dit is misschien niet de grootste kracht van Bettel.

“Bettel is een behoorlijk emotionele politicus”, zei een nationale functionaris die Bettel tijdens verschillende Europese Raden observeerde. “Dit heeft het debat in Europa levendig gemaakt, maar er lijkt nogal wat improvisatie van zijn kant te zijn.”

Een tweede diplomaat, die door de jaren heen ook leidersbijeenkomsten heeft bijgewoond, zei dat Bettel vaak grappen maakte tijdens topontmoetingen achter gesloten deuren. Maar diplomaten kunnen in de problemen komen als ze in het openbaar grappen maken.

In een discussie over de noodzaak voor de EU om een ​​hek te financieren om migranten buiten te houden, waar Warschau een groot voorstander van is, grapte Bettel bijvoorbeeld dat de Poolse premier Mateusz Morawiecki ‘tegen penetratie is’.

De speculaties over Bettel houden niet op bij zijn diplomatieke rol. Hij wordt ook genoemd als een potentiële kandidaat om de positie van Michel als voorzitter van de Europese Raad over te nemen.

De woordvoerder van Bettel benadrukte dat dit, als belangrijkste kandidaat van zijn partij bij de verkiezingen, “duidelijk blijk geeft van zijn wens om nog vele jaren premier te blijven en zijn land in die positie te blijven dienen.”

Overvol veld

Er kan sprake zijn van concurrentie.

De Nederlandse premier Mark Rutte zei dat hij na de verkiezingen in november de binnenlandse politiek zou verlaten, na de val van zijn regering in juli. Als een van Europa’s langst dienende leiders is Rutte in verband gebracht met een aantal spraakmakende posten, waaronder die van NAVO-chef.

De vertrekkende premier zei eerder dat hij niet geïnteresseerd was in zo’n grote internationale rol en functionarissen die dicht bij hem stonden, hielden vol dat die mening niet was veranderd. Maar veel politici verzetten zich tegen hun wensen en worden overgehaald om zich op een later tijdstip kandidaat te stellen.

De vice-premier van Nederland, Sigrid Kaag, is een van de liberale figuren die de Nederlandse binnenlandse politiek verlaat. Kaags naam, voormalig VN-diplomaat en minister van Buitenlandse Zaken, circuleerde ook in verband met zijn rol in Brussel in de zomer.

De huidige Belgische premier, Alexander De Croo, wordt vaak op naam gecontroleerd door EU-diplomaten die de beste kandidaten bespreken, bijvoorbeeld als mogelijk hoofd van het buitenlands beleid. De Croo ontkende elke interesse, vooral omdat hij zijn partij moet leiden bij de Belgische verkiezingen van volgend jaar, die samenvallen met de verkiezingen voor het Europees Parlement.

“De focus ligt nu volledig op de Belgische politiek”, zei een Belgische functionaris toen hem werd gevraagd naar de interesse van De Croo om hoofddiplomaat van de Europese Unie te worden. “Wat er ook gebeurt, hij heeft absoluut geen interesse in de baan.”

Maar diplomaten zeggen dat België, omdat het in de eerste maanden van volgend jaar, voorafgaand aan de Europese verkiezingen, het roulerende voorzitterschap van de Raad zal bekleden, een comfortabel podium op het EU-podium zal hebben om zijn kansen op het verwerven van een internationale rol te vergroten. .

Verplaats je, Benelux

Nu veel liberale concurrenten uitsluitend uit de Benelux-groep komen, beginnen sommigen zich af te vragen of deze drie kleine landen de topfunctie moeten krijgen.

Samen met Juncker, Michel en voormalig voorzitter van de Europese Raad Herman Van Rompuy namen ook de Benelux-landen deel. Afkomstig uit de kleinere landen van het blok, worden de voormalige Benelux-leiders gezien als compromissen, vloeiend in meerdere talen en al bekend met de EU-beleidsmachine.

Maar de Benelux-landen mogen deze historische voordelen niet als vanzelfsprekend beschouwen, waarschuwden diplomaten van andere EU-landen.

Leiders uit Midden- en Oost-Europa, zoals de Estse premier Kaja Kallas, hebben expliciet verklaard dat zij vinden dat het tijd is om dit netwerk breder te verspreiden. Er zijn momenteel geen Oost-Europeanen op topposities in de drie belangrijkste instellingen van de EU.

Camille Gijs en Clothilde Goujard verzorgden de verslaggeving.