Het hangt ervan af hoe je ernaar kijkt. Het wettelijk beschermde gebied van Natura2000 is ongeveer 15% van ons land, rivieren en meren. Tel dat op bij de oppervlakte van het Nederlands Natuurlijk Netwerk (NNN) en je krijgt 26%. Bovendien is 24% van onze kust- en zeegebieden wettelijk beschermd.

Door deze bescherming kunnen natuurgebieden niet worden verkleind. Daarnaast mogen bijzondere rijken die zijn aangewezen als natuurgebied niet worden aangetast. Tot slot mag de verbinding met andere natuurgebieden niet verbroken worden.

Is de natuur ook goed beschermd?

Helaas is dat rijk niet altijd goed beschermd. Soms bestaan ​​natuurgebieden eigenlijk alleen op papier. Van alle beschermde ecosysteemtypen in Nederland is slechts 12% ‘gunstig’, 35% ‘matig’ en 53% ‘ongunstig’. Van alle Europese landen deden alleen Italië, Letland, Spanje, Denemarken en België het op dit punt slechter dan Nederland.

Wat is de stand van het aantal soorten dieren en planten?

40% van de soorten in Nederland staat op de Rode Lijst. Dat betekent dat ze hier misschien niet lang meer zullen zijn. Het gaat echt slecht met prairievogels en insecten zoals bijen en vlinders. Sinds 1995 is het aantal Rode Lijst-soorten licht toegenomen. Gemiddeld worden ze echter iets minder bedreigd. Ook zie je overal steeds minder verschillende soorten; biodiversiteit afneemt.

Aan de andere kant komen er nieuwe soorten bij, bijvoorbeeld door klimaatverandering, handel en transport. Sommige van deze soorten worden ‘invasief’, wat betekent dat ze inheemse soorten verdringen, economische schade aanrichten of schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid.

Is het erg als de soort verdwijnt?

Je kunt het aantal soorten zien als een thermometer voor hoe goed de natuur presteert. Problemen als verzuring, overmatig gebruik van pesticiden en droogte zorgen voor achteruitgang van soorten. En dat veroorzaakt weer een kettingreactie in de natuur. Minder leven in de bodem leidt bijvoorbeeld tot een slechtere plantengroei. Minder planten betekent minder voedsel voor de insecten die op die planten leven. Vogels en zoogdieren eten insecten, en hebben ook minder voedsel – enzovoort. Het evenwicht tussen soorten is verstoord. Ook de mens wordt getroffen: denk aan slechte oogsten, ongedierteverstoringen of de verspreiding van besmettelijke (dier)ziekten.

Wie bepaalt hoe goed de natuur presteert?

Nederland heeft een landelijk ‘meetnet’. Denk hierbij aan professionals en vrijwilligers die volgens gevestigde methoden onderzoek doen naar de natuur. De gegevens die ze verzamelen, worden voor analyse naar onderzoeksinstituten, overheden, terreinbeheerders en ecologische instituten gestuurd. Het Centraal Bureau voor de Statistiek berekent trends. Alle resultaten worden gebundeld in rapporten voor het ministerie van LNV en de provincies, die ze vervolgens doorsturen naar de Europese Unie en de Verenigde Naties.

Wat bedreigt de Nederlandse natuur en wat kunnen we eraan doen?

De grootste bedreigingen zijn klimaatverandering, versnippering, bodem- en waterverontreiniging (vooral door intensieve landbouw), uitbreiding van steden en wegen, invasieve soorten en overtoerisme. Op zee is er storing door scheepvaart, de bouw van windmolenparken, gevaarlijke vismethoden en olie- en gasplatforms. Deze factoren versterken elkaar ook, waardoor de dreiging toeneemt.

De natuur kan pas herstellen als er voldoende ruimte is en de druk wordt verlicht. Daarom is het belangrijk om meer beschermde natuurgebieden te hebben met betere verbindingen. De Europese Natuurherstelwet stelt voor om 30 procent van het gebied te beschermen.