Spits Romelu Lukaku zou de erkende winnaar van België kunnen worden. Nadat het al vroeg duidelijk werd dat Marokko niet al te veel zou verliezen in de parallelle wedstrijd tegen Canada, had België dringend een overwinning nodig in hun botsing met Kroatië om in de laatste minuut de laatste 16 te bereiken na twee zwakke vertoningen. Maar ondanks een aantal geweldige kansen was Lukaku herstellende van een dijbeenblessure en zijn teamgenoten waren niet in staat om de bal voorbij Kroatië te krijgen.

In blessuretijd faalde met name Lukaku een paar keer vlak voor de doellijn door twee precieze voorzetten te maken, een keer met de voeten en een keer met de borst. Op zijn best donderde de 29-jarige die voor Chelsea FC werkt en momenteel wordt uitgeleend aan Inter Milan de bal tegen de binnenpaal in de 60e minuut van de wedstrijd – toen hij te haastig schoot na de rebound.

Lukaku, die steeds vaker geblesseerd raakte, is nu bijna een symbool van een Belgische ploeg die wellicht over zijn hoogtepunt heen is. Onmiddellijk na het laatste fluitsignaal trok hij gefrustreerd zijn shirt uit en werd de eerste speler van zijn team die angstig het veld verliet – terwijl zijn teamgenoten minutenlang ineengedoken op de grond zaten.

Kort daarna kondigde bondscoach Roberto Martínez aan dat hij zijn verbintenis met België zou beëindigen in overeenstemming met zijn contract dat aan het einde van het toernooi afliep. Hij had de beslissing op voorhand al genomen “ongeacht de prestaties op dit WK”, zei hij. De Spanjaard, die tussen 2013 en 2016 naam maakte bij Everton, leidde het land naar het grootste voetbalsucces tot nu toe tijdens zijn zesjarige ambtstermijn: derde plaats op Rusland 2018.

Kroatië heeft bijna consequent resultaten behaald zonder eigen initiatief te nemen

Door het 0-0-gelijkspel moest België na de voorronden verrassend naar huis – voor het eerst in een groot evenement waar ze zich kwalificeerden sinds het verlies in de groepsfase op het EK in eigen land in 2000. Marokko daarentegen hand won met zeven punten verschil en won daarmee de voorlopige groep. Kroatië verzekerde zich van de tweede plaats met vijf punten. Kroatië leek in de laatste wedstrijd te mikken op dat gelijkspel. De tweedeprijswinnaars van het WK 2018 orkestreerden bijna-herhalende resultaten in wat aanvankelijk tactische en uiteindelijk dramatische wedstrijden waren, zonder zelf het initiatief te nemen.

Voorafgaand aan de wedstrijd in België was niets zo controversieel als de leeftijd van de spelers. De discussie wakkerde Kevin De Bruyne aan, die in een explosief interview met de krant stond Bewakers noemde zijn team “te oud”. Het is dan ook niet zonder ironie dat coach Roberto Martínez de oudste basiself van het vorige WK op de leeftijd van 31 jaar en 3 maanden uitkoos voor de beslisser tegen Kroatië voor een plek in de achtste finales. Naast Leandro Trossard loopt de 35-jarige Dries Mertens voorop. Met een energieke en krachtige aanvaller streefde Martínez het idee na om het enigszins sedentaire centrum van Kroatië uit hun comfortzone te halen. Het plan werkte bijna in de beginfase, toen Mertens na een tegenaanval van dichtbij over het doel schoot.

In tegenstelling tot de Kroatische coach Zlatkos Dalic, die zijn basiself niet veranderde na de overtuigende overwinning op Canada, reageerde Martínez op het verpletterende verlies van België tegen Marokko met een naar zijn maatstaven ingrijpende aanval. In de derde WK-wedstrijd nam Martínez, die bekend staat om zijn tactische trucs, zijn toevlucht tot een derde verdedigende opstelling: dit keer een 4-4-2-formatie met een ruit in het midden. Dit zou de pasroute naar het tweede middenveld van de Wereldbeker rond Luka Modrić moeten blokkeren.

Martínez deed het zonder zwakke aanvoerder Eden Hazard. Kevin De Bruyne droeg daarentegen de aanvoerdersband

Zo werden de Kroaten gedwongen om vanaf de flanken aan te vallen, wat voor hen minder comfortabel leek. Behalve een schot vanaf links van Ivan Perisic na tien seconden waren er in de eerste helft geen kansen op scoren. Maar bovenal deed Martínez het zonder de zieke aanvoerder Eden Hazard. In plaats daarvan droeg De Bruyne de aanvoerdersband. De verhuizing was een teken dat de beroemdste speler van België ter verantwoording wordt geroepen nadat zijn teamgenoten hem hadden uitgescholden – en De Bruyne leverde inderdaad zijn beste toernooiprestatie. Hij speelde het spel bijna elke keer dat België de kans kreeg om te scoren.

In een aanvallende 3-2-5 formatie heeft De Bruyne bijna alle vrijheid. België bouwde het spel op door de Kroatische verdediging uit elkaar te halen en Yannick Carrasco en Thomas Meunier op de flanken, die de bal hadden, als doelwit te nemen. Toen ze eenmaal in een goede positie waren, voorzagen ze hun eigen aanvallende trio van hun flanken. Deze beweging resulteerde in goede kansen, maar België miste ze allemaal. Daarom introduceerde Martínez in het begin van de tweede helft sterke spits Lukaku, die een paar dagen geleden tegen Marokko na een maand terugkeerde. Met hem nam het gevaar van doelpunten weer toe. Hij miste echter het beslissende doelpunt voor België – en werd zo een tragische figuur.