© DR – L’Independant du Midi

Door Reinhard Boest

Eind juli ging er een bericht door de pers in Frankrijk en België: In Narbonne in het zuiden van Frankrijk vertrokken 26.000 postduiven voor internationale competitie op een langeafstandsvlucht naar België (foto hierboven). Helaas raakten ze kort na het opstijgen verstrikt in een storm waardoor duizenden mensen de weg kwijt raakten en verdwaalden of helemaal verdwaalden.

Waarom is dit artikel waardevol in “Belgiuminfo”? Bijna de helft van de duiven komt uit België en de wedstrijd wordt georganiseerd door een fokkersclub uit Luik – een afstand van 800 kilometer wanneer raven vliegen vanuit Narbonne. Hiervoor worden de duiven in verschillende speciale vrachtwagens naar het vertrekpunt gebracht.

België is het thuisland van “colombofilie”; de term omvat fokkerij- en wedstrijdorganisaties (lokaal, regionaal, nationaal en internationaal). De eerste vermelding gaat terug tot 1784 in Verviers, de opleiding als sport begon rond 1820 in Luik en verspreidde zich van daaruit naar Nederland en Duitsland, en vervolgens naar Noord-Frankrijk. In Duitsland ligt de focus op het Ruhrgebied, waar duiven worden beschouwd als het “racepaard van de gewone man”.

Vanaf het begin van de 19e eeuw tot het einde van de Tweede Wereldoorlog werd het bezorgen van berichten door postduiven ook voor militaire doeleinden gebruikt. In Suresnes bij Parijs heeft het Franse Ministerie van Defensie een museum over postduiven in het leger. In 1850 ontving Paul Julius Reuter, oprichter van het gelijknamige persbureau, nieuws uit Brussel dat door postduiven naar het huis van de oprichter van het bedrijf aan de Pontstraße in Aken was gestuurd. Antwerpse kooplieden lieten postduiven vervoeren op hun schepen, die enkele dagen werden losgelaten voordat ze terugkeerden naar de haven en informatie droegen over de goederen die werden geladen; toen het schip arriveerde, was het al verkocht. Met 25.000 postduiven werd Antwerpen in 1846 beschouwd als de “duivenhoofdstad van de wereld”.

Het kweken en selecteren van vliegduiven is in België zeer intensief. Daarom worden de rassen van Belgische postduiven beschouwd als de beste ter wereld. Daarnaast wordt er intensief getraind; het duurt ongeveer drie jaar voordat een duif kan worden ingezet voor langeafstandsvluchten. Dat zie je ook terug in de behaalde prijzen voor individuele duiven: in 2020 betaalde een Chinese koper 1,6 miljoen euro voor een Belgische duif die het nationaal kampioenschap had gewonnen. Postduiven worden verhandeld op veilingen over de hele wereld, steeds meer via internet.

Een volledige wetenschappelijke verklaring van “het vermogen om een ​​thuis te vinden”, dat wil zeggen het vermogen om de weg terug naar het vaderland te vinden, is nog niet mogelijk. Net als trekvogels kunnen postduiven de stand van de zon en de sterren, geuren en het aardmagnetisch veld gebruiken om zich te oriënteren.

Er wordt aangenomen dat er in België ongeveer 70.000 « Colombofielen » zijn, waarvan er ongeveer 21.000 actief zijn. Ze zijn georganiseerd in lokale clubs, de overkoepelende organisatie op nationaal niveau is “Fédération Royale Colombophile Belge/Koninklijke Belgische duivenliefhebbersbond”, die voornamelijk wedstrijden organiseert. Voor het jaarlijkse kampioenschap moeten duiven, uitgesplitst naar leeftijdsgroep, een aantal vluchten van verschillende lengtes (korte, middellange en lange afstanden van meer dan 600 kilometer) afleggen. Vluchten vinden meestal plaats tussen april en september. De vlucht van Narbonne naar België is zo’n wedstrijd.

Een bewijs van het belang van colombofilie als bijzondere Belgische traditie is het in 2020 geboren plan om het door UNESCO te registreren als immaterieel cultureel erfgoed. Maar tot nu toe zijn er geen gerelateerde aanvragen ingediend. In Frankrijk is colombofilie opgenomen in het nationale register van immaterieel cultureel erfgoed in het departement Nord.

Duivenfokkers in België, net als in Duitsland en Frankrijk, maken zich steeds meer zorgen over kinderen. Het aantal actieve mensen neemt af. De tijd dat de Belgische radio elk weekend een speciale weersvoorspelling uitzond voor de vliegwedstrijd «Colombofielen» is voorbij. Momenteel groeit het aantal duivenliefhebbers in slechts één land: China. De Fédération Internationale Colombophile is nog steeds gevestigd in Brussel.

Terug naar de tragische afloop van de race in Narbonne. De voorzitter van de Belgische vereniging, Pascal Bodengien, betreurde in een interview met de VRT de hoge financiële verliezen, maar ook de emotionele gevolgen voor veel fokkers. Zelfs als er dankzij het ringen een paar wilde duiven gevonden zouden worden, zou er een groot aantal verloren gaan. Daarom zullen veel fokkers de komende jaren niet kunnen deelnemen aan de bekende internationale concoursen. Het incident veroorzaakte verhitte discussies in de vereniging en riep op tot het ontslag van degenen die verantwoordelijk waren voor het organiseren van vluchten bij de Luikse club. Zelfs de Waalse minister van Leefmilieu, Céline Tellier, die ook belast is met dierenwelzijn, is erbij betrokken. Op zijn initiatief werd de Universiteit van Luik studie het welzijn van de duiven tijdens de wedstrijd schetsen.

Uiteindelijk was er maar één winnaar: een duif van de Belgische kweker Josep Liegois bereikte het snelst zijn kooi; het duurde ongeveer twaalf uur voor de 816 kilometer lange route met een gemiddelde snelheid van 64 kilometer per uur.