Satoko Kishimoto is de eerste vrouwelijke burgemeester van een wijk in Tokio en ze is vastbesloten om ‘radicale verandering’ te brengen in de lange geschiedenis van door mannen gedomineerde politiek in Japan.

Vorige maand werd Kishimoto verkozen tot burgemeester van het district Suginami in Tokio en werd daarmee de eerste vrouwelijke leider in zijn 90-jarige geschiedenis. In een land met een lage vertegenwoordiging van vrouwen, zei Kishimoto dat ze besloot te rennen om “democratie te bevorderen” en te vechten voor dingen die haar na aan het hart liggen, zoals arbeidsrechten en het milieu.

“Toen ik Suginami zag en wat de lokale bevolking daar zag op het gebied van openbare diensten, kinderopvang en stadsplanning, dacht ik dat er iets moest veranderen en ik geloofde dat ik iets met en voor hen kon doen.”

Voordat hij burgemeester werd, werkte de 47-jarige Kishimoto 25 jaar als milieuactivist bij het Transnational Institute, een Nederlandse onderzoeksorganisatie. Ze keerde onlangs terug naar Japan na tien jaar in België te hebben gewoond met haar man en twee kinderen. Ondanks de kritiek van zijn politieke tegenstanders op zijn verblijf in België, onderhoudt hij zulke sterke banden met Japan dat dit de meeste kiezers niet lijkt te hebben overtuigd.

Zijn progressieve kandidatuur voor burgemeester Suginami versloeg de conservatieve zittende met een marge van 187 stemmen en het was de Japanse vrouw die Kishimoto zag als zijn drijfveer om de overwinning in de verkiezingen te claimen.

“Alles is een uitdaging – ik word niet ondersteund door een grote organisatie. Maar ik heb steun van particulieren. Onder dergelijke omstandigheden een verkiezing winnen, is ongehoord”, zei hij.

Kishimoto voerde campagne tegen verspillende projecten voor openbare werken en voor betere kinderopvang en voorwaarden voor laagbetaalde contractarbeiders, van wie de meeste vrouwen. Hij was populair bij de progressieve beweging in Japan en wilde minder privatisering en meer burgerparticipatie.

Goed geïnformeerd over de toekomst van openbare diensten zoals energie, water en gezondheidszorg, Kishimoto’s laatste bewerkte boek, Openbare diensten terugwinnen: hoe steden en hun burgers de privatisering hebben hersteld, duik diep in het onderwerp. Door haar milieuactivisme is ze ook betrokken bij de wereldwijde beweging voor waterrechtvaardigheid en ondersteunt ze lokale campagnes tegen de privatisering van water.

Hoewel Kishimoto veel redenen heeft om zijn agenda te verdedigen, zegt hij dat het zijn eerste prioriteit is om de werkomgeving in de stad comfortabeler te maken voor vrouwen.

“De realiteit is dat het tijd zal kosten. Ik zou graag meer vrouwen in managementfuncties zien, maar er is een zeer grote hiërarchie en vrouwen zijn nog niet in een positie om op te treden”, zei ze.

Tijdens een persconferentie in de Japanse Foreign Correspondents Club sprak Kishimoto over de haat tegen vrouwen die in de Japanse politiek wordt aangetroffen, en zei dat vrouwen op nationaal niveau slechts 2% van de politieke leiders uitmaken in meer dan 1.700 steden.

Kishimoto voegde er ook aan toe dat “de Japanse politiek wordt gedomineerd door ouderen”, daarbij verwijzend naar gegevens die aantonen dat de gemiddelde leeftijd van burgemeesters in de 23 districten van Tokio 67 is, en 40% in de zeventig.

In Suginami is geen van de top 10 afdelingshoofden vrouw, en de hoogste politieke functies onder de burgemeester worden bezet door mannen. Kishimoto wijst erop dat de omgeving zelf in wezen representatief is voor een typische Japanse organisatie met een klein aantal Japanse vrouwen in de hogere managementfuncties van het bedrijf.

Kort na haar toespraak brak het nieuws uit dat Japanse vrouwen kleine overwinningen hadden behaald in hun campagne tegen oude mannen in de politiek, waarbij 35 van de 125 zetels in de Eerste Kamerverkiezingen door vrouwen waren ingenomen. Dit maakt het percentage zetels met vrouwen het hoogste sinds Japanse vrouwen in 1946 het recht om te stemmen en zich kandidaat te stellen voor het parlement wonnen.

Er is nog een lange weg te gaan, aangezien Japan echter de op twee na grootste economie ter wereld is Interparlementaire Unie het rangschikt slechts 163 van de 190 landen in termen van vrouwen in de politiek.

Met zo’n enorme genderkloof in de Japanse politiek, zou Kishimoto’s grote overwinning misschien als een verrassing komen, maar hij zei dat er ook “het potentieel was om radicale verandering teweeg te brengen”.